قانون مالیات بر ارزش افزوده 1400

قانون مالیات بر ارزش افزوده 1400

در این مقاله قصد داریم قانون مالیات بر ارزش افزوده 1400 که در تاریخ ۲ خرداد ۱۴۰۰ به تصویب مجلس و شورای نگهبان رسیده است را به طور کامل و جامع خدمت شما عزیزان ارائه دهیم.

فصل اول- تعاریف و کلیات

ماده ۱ قانون مالیات بر ارزش افزوده 1400- مفاهیم و اصطلاحات زیر، در این قانون، دارای تعاریف مشروحه ذیل می‌باشند‌:

الف- عرضه‌: واگذاری کالا یا ارائه خدمت به غیر، از طریق هر نوع معامله یا عقد قانونی؛

ب- واردات‌: ورود کالا یا خدمت از خارج از کشور به قلمرو گمرکی کشور یا مناطق آزاد تجاری- صنعتی یا مناطق ویژه اقتصادی؛

پ- صادرات‌: صدور کالا یا خدمت به خارج از کشور صنعتی؛

ت- مالیات و عوارض فروش‌: مالیات و عوارض متعلق به عرضه کالاها و ارائه خدمات مشمول مالیات و عوارض توسط مؤدی در یک دوره معین؛

ث- مالیات و عوارض خرید‌: مالیات و عوارض متعلق به خرید کالاها و خدمات مشمول مالیات و عوارض برای فعالیتهای اقتصادی مؤدی در یک دوره معین؛

ج- مالیات بر ارزش افزوده‌: مابه‌التفاوت مالیات و عوارض فروش با مالیات و عوارض خرید در یک دوره معین؛

چ- عوارض‌: مبالغی که به موجب این قانون به‌همراه مالیات برای شهرداریها و دهیاریها وضع میشود. در این قانون، هرجا مراد، نوع دیگری از عوارض بوده، به صراحت بیان شده است؛

از جمله عوارض واحدهای آلایندگی، عوارض های سالانه خودرو و عوارض موضوع ماده ( )۸۲این قانون.

ح- مؤدی‌: شخصی است که به عرضه کالا، ارائه خـدمت، واردات یا صـادرات مبادرت مینماید.

خ- دوره مالیاتی‌: دوره مالیاتی هر سه ماه میباشد و منطبق بر فصول سال شمسی است.

د- اعتبار مالیاتی‌: مالیات و عوارضی که مؤدی بابت خرید کالا (اعم از نهاده و کالای نهائی) یا خدمت به موجب این قانون پرداخت کرده است.

ذ- معافیت مالیاتی‌: عدم تعلق مالیات و عوارض موضوع این قانون بر کالاها و خدمات.

ر- قانون مالیاتهای مستقیم‌: قانون مالیاتهای مستقیم مصوب ۹۲۰۰/۹۴/۲ و اصلاحات بعدی آن.

ز- سازمان‌: سازمان امور مالیاتی کشور

ژ- پایانه فروشگاهی‌: پایانه موضوع بند «ب» ماده (۹ ) قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان مصوب ۹۲۱۵/۷/۴۹

س- سامانه مؤدیان‌: سامانه موضوع بند «پ» ماده (۹ ) قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان

ماده ۲ قانون مالیات بر ارزش افزوده 1400- عرضه کالاها و ارائه خدمات در ایران و واردات و صادرات آنها، از لحاظ مالیات و عوارض مشمول مقررات این قانون است.

تبصره ۹- کالاها و خدمات مشمول موضوع این قانون که توسط مؤدیان حقیقی خریداری، تحصیل یا تولید میشود، در صورتی که برای مصارف شخصی برداشته شود عرضه کالا به خود محسوب میشود و مشمول مالیات و عوارض خواهد شد.

در صورتی که عرضه کالا به خود برای استفاده شغلی باشد مشمول مالیات و عوارض نخواهد شد.

تبصره ۴- معاوضه کالاها و خدمات در این قانون، عرضه کالا و ارائه خدمت از طرف هر یک از متعاملین محسوب میشود و مشمول مقررات این قانون است.

ماده ۳ قانون مالیات بر ارزش افزوده 1400 – تاریخ تعلق مالیات و عوارض تاریخ صدور صورتحساب مطابق با مقررات است.

تبصره- قبوض آب، برق، گاز و مخابرات از آنجا که سند فروش کالا یا خدمت محسوب میشوند، در حکم صورتحساب هستند.

ماده ۴ قانون مالیات بر ارزش افزوده 1400- مؤدی مکلف است حداکثر تا پایان ماهِ پس از انقضای هر دوره مالیاتی، کل مالیات و عوارضی را که طی آن دوره به فروش کالا و یا ارائه خدمات توسط وی تعلق گرفته است،

با رعایت تبصره ( ۴) این ماده و پس از کسر اعتبار مالیاتی خود، به ترتیبی که سازمان مقرر میکند، پرداخت نماید.

تبصره  ۹- مطابق این قانون، اصل بر نقدی بودن معاملات است؛ مگر اینکه نسیه بودن معاملات و دریافت و پرداختهای مرتبط با آن در سامانه مؤدیان ثبت شده و به تأیید طرفین رسیده باشد.

در مواردی که معامله یا قرارداد در سامانه مؤدیان ثبت نشده باشد، آن معامله یا قرارداد، نقدی تلقی میشود.

تبصره ۴- در معاملات غیرنقدی نظیر فروش اقساطی و اجاره به‌شرط تملیک و قراردادهای پیمانکاری و مشاورهای، تاریخ تعلق مالیات و عوارض همان تاریخ صدور صورتحساب است؛

لکن مؤدی با رعایت تبصره فوق مجاز است پرداخت مالیات و عوارض فروش این نوع معاملات را تا زمان پرداخت ثمن معامله توسط خریدار یا مبلغ قرارداد توسط کارفرما، متناسباً، به تأخیر بیندازد

و سازمان تا زمان پرداخت مالیات و عوارض فروش این نوع معاملات توسط کارفرما یا خریدار، مؤدی را مشمول جریمه تأخیر در پرداخت نخواهدکرد.

در خصوص معاملات مذکور، تا زمان پرداخت مالیات و عوارض توسط خریدار، اعتبار مالیاتی برای وی از این بابت منظور نخواهد شد.

تبصره ۲- کلیه کارفرمایان موضوع ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب ۹۲۵۰/۷/۵ و ماده (۴۱) قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۹۲۱۸/۹۴/۹۲موظفند علاوه بر ثبت اصل قرارداد پیمانکاری، کلیه پرداختهای خود به پیمانکار را نیز در سامانه مؤدیان ثبت نموده، همزمان با هر پرداخت، مالیات و عوارض متناسب با آن را به پیمانکار پرداخت کنند.

چنانچه کارفرما از پرداخت مالیات و عوارض فروش خودداری کند، بعد از انقضای مهلت قانونی، اصل مالیات و عوارض و جریمه های متعلق به آن توسط سازمان از طریق عملیات اجرائی از کارفرما وصول و اصل مالیات و عوارض به حساب پیمانکار منظور خواهدشد.

تبصره ۳- پیمانکاران و مهندسان مشاور موضوع این ماده میتوانند از اوراق تسویه خزانه موضوع ماده (۴)قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور مصوب ۹/۴/۹۲۱۲و اوراق مالی اسلامی که توسط دولت منتشر میشود (منوط به دریافت مستقیم از دولت) برای تسویه مالیات و عوارض خود استفاده نمایند.

سازمان مکلف به پذیرش این اوراق به عنوان مالیات و عوارض به میزان ارزش تنزیل شده آن (با نرخ حفظ قدرت خرید اسناد خزانه یا نرخ سود اوراق مالی- اسلامی) متناسب با سالهای باقی مانده تا سررسید است.

میزان مالیات وصولی از این محل به عنوان عملکرد وصولی نقدی سازمان در سال پذیرش اوراق محسوب میشود.

در اجرای این تبصره سازمان مکلف است که معادل سهم عوارض از پذیرش اوراق مذکور را از محل وصولی‌های جاری به حساب عوارض شهرداریها و دهیاری‌های مربوطه منظور نماید.

تبصره ۸- چنانچه وجه واردات خدمت در دوره یا دوره‌های بعد پرداخت شود، مالیات و عوارض آن هم در همان دوره پرداخت میشود.

فصل دوم- مأخذ، نرخ و نحوه محاسبه

ماده ۵ قانون مالیات بر ارزش افزوده 1400- مأخذ محاسبه مالیات و عوارض فروش کالاها و خدمات، در مورد مؤدیان عضو سامانه مؤدیان، ارزش فروش مندرج در صورتحساب الکترونیکی است که توسط آنان در سامانه مزبور ثبت شده است.

تبصره ۹ – مأخذ محاسبه مالیات و عوارض فروش کالاها و خدمات در مورد مؤدیانی که عضو سامانه مؤدیان نیستند و نیز مؤدیان متخلف موضوع ماده (1) قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان، ارزش روز کالا یا خدمت در زمان تعلق میباشد

که توسط سازمان بر اساس اطلاعات موجود در سامانه مؤدیان، استعلام از مراجع ذیصلاح یا تعیین کارشناس یا هیأت کارشناسی مشخص میشود.

همچنین سازمان میتواند برای تعیین مأخذ مشمول مالیات مؤدیان مزبور، از دفاتر، اسناد و مدارک (اعم از الکترونیکی یا غیرالکترونیکی) آنها استفاده نماید.

مؤدی مکلف است دفاتر، اسناد و مدارک مذکور را در صورت درخواست مأموران مالیاتی، کارشناس یا هیأت کارشناسی به آنان ارائه کند.

چه مواردی جزء ماخذ محاسبه مالیات و عوارض نمی باشند؟

تبصره ۴-موارد زیر جزء مأخذ محاسبه مالیات و عوارض نمی باشد‌:

الف- انواع تخفیفات اعطائی؛

ب- مالیات و عوارض موضوع این قانون که قبلاً توسط عرضه کننده کالا یا ارائهدهنده خدمت پرداخت شده است؛

پ- سایر مالیات‌های غیرمستقیم و عوارضی که به موجب قوانین موضوعه هنگام عرضه کالا یا ارائه خدمت به آن تعلق گرفته است؛

ت- وجوهی که به موجب سایر قوانین وصول میشود و به حساب درآمد عمومی یا به حساب درآمد شهرداریها واریز میگردد؛

ث- کمک‌های پرداختی شهرداریها و دهیاریها به سازمان‌های غیرانتفاعی وابسته به خود طبق قوانین و مقررات موضوعه، مشروط به آنکه مالیات متعلقه به عنوان بخشی از آن احتساب نشده باشد؛

ج- یارانه پرداختی دولت بابت جبران تمام یا قسمتی از قیمت کالاها و خدمات مشمول قیمت گذاری؛ مشروط به آنکه مالیات فروش بهعنوان بخشی از آن احتساب نشده باشد.

چ- وجوهی که از ردیف‌های بودجهای مصوب دستگاهها بین شرکت‌های تابعه در قوانین بودجه سنواتی جابه جا میشود مشروط بر آنکه بابت خرید یا فروش کالا و خدمات نباشد.

ماده ۶- مأخذ محاسبه مالیات و عوارض واردات کالا، مجموع ارزش گمرکی (موضوع ماده (۹۲) قانون امور گمرکی مصوب )۹۲۱۶/۵/۴۴و حقوق ورودی (حقوق گمرکی و سود بازرگانی) میباشد. مالیات و عوارض مذکور جزء حقوق ورودی محسوب نمیشود.

ماده ۷ قانون مالیات بر ارزش افزوده 1400 – نرخ مالیات و عوارض کالاها و خدمات مطابق با مأخذ موضوع ماده (۸ )این قانون، به استثنای کالا‌های خاص که نرخ آنها در ماده (۴۰ )فصل ششم این قانون تصریح شده، نه درصد ( %۹)میباشد.

ماده ۸ قانون مالیات بر ارزش افزوده 1400 – مالیات و عوارضی که مؤدیان برای خرید کالاها و خدمات مورد نیاز برای انجام فعالیت‌های اقتصادی خود پرداخت میکنند، به عنوان اعتبار مالیاتی آنان منظور شده و از مالیات و عوارض فروش آنها کسر میشود.

در صورتی که جمع اعتبار مالیاتی مؤدی در هر دوره مالیاتی بیشتر از مالیات و عوارض فروش وی باشد، سازمان موظف است مبلغ مازاد را به دوره و یا دوره‌های بعد منتقل نماید.

در صورتی که مؤدی درخواست کند که مازاد مزبور به وی مسترد گردد، سازمان موظف است حداکثر ظرف مدت یکماه از تاریخ ثبت درخواست، نسبت به استرداد مابه التفاوت مذکور از محل وصولی‌های جاری اقدام نماید.

در غیر این صورت، مشمول خسارتی به میزان دو درصد در ماه از تاریخ ثبت درخواست نسبت به مبلغ قابل استرداد و مدت تأخیر میباشد که توسط سازمان و از محل وصولی‌های جاری پرداخت میگردد.

متخلفین از اجرای این حکم با درخواست مؤدی و رأی هیأت رسیدگی به تخلفات اداری به مجازات بند «د» ماده (۱ )قانون رسیدگی به تخلفات اداری مصوب ۹۲۷۴/۱/۷محکوم میشوند.

تبصره – مالیات و عوارض خرید نهاده‌های مربوط به طرح‌های تملک دارایی‌های سرمایه ای (عمرانی) دولت قابل استرداد نیست و جزء بهای تمام شده دارایی‌های مزبور منظور میگردد.

تبصره – در صورتی که مؤدی فقط به عرضه کالاها و ارائه خدمات معاف اشتغال داشته باشد و یا طبق مقررات این قانون کالا و خدمات وی مشمول مالیات و عوارض نباشد، مالیات و عوارض پرداختی بابت خرید نهاده‌های آنها قابل تهاتر یا استرداد نمیباشد.

تبصره – در صورتی که مؤدی به عرضه توأم کالاها و خدمات مشمول و معاف اشتغال داشته باشد، صرفاً مالیات و عوارضی که بابت خرید نهاده‌های موردنیاز برای تولید کالاها و خدمات مشمول پرداخت کرده است، حسب مورد، قابل کسر، تهاتر یا استرداد است.

تبصره – صرفنظر از آنکه مؤدی به عرضه کالاها و خدمات معاف یا مشمول اشتغال داشته باشد، مالیات و عوارض خرید مربوط به ماشین آلات خطوط تولید وی قابل کسر، تهاتر و استرداد میباشد.

تبصره – آن قسمت از مالیات و عوارض پرداختی مؤدیان که طبق مقررات این قانون قابل تهاتر یا استرداد نیست، به عنوان هزینه‌های قابل قبول موضوع قانون مالیات‌های مستقیم محسوب میشود.

تبصره – سازمان مکلف است با رعایت تبصره‌های (4 ) و ( 2) این ماده مالیات و عوارض پرداختی واحدهای تولیدی یا معدنی دارای مجوز تأسیس را که در دوره‌های قبل از بهره برداری جهت خرید کالاها و خدمات مورد نیاز برای تأسیس و راهاندازی واحد موردنظر پرداخت کرده اند، مسترد نماید.

تبصره – مالیات و عوارضی که در موقع خرید کالاها و خدمات توسط شهرداریها و دهیاریها برای انجام وظایف و خدمات قانونی پرداخت میگردد، طبق مقررات این قانون قابل تهاتر و یا استرداد است.

تبصره – مالیات و عوارض پرداختشده توسط سفارتخانه ها، مأموریت‌های دیپلماتیک، پستهای کنسولی، مأموران دیپلماتیک و کارکنان اداری و فنی آنها که تبعه دولت جمهوری اسلامی ایران نمی‌باشند،

به شرط عمل متقابل و همچنین مالیات و عوارض پرداختشده توسط دفاتر سازمان‌های بین المللی و اعضای آنان که مقیم جمهوری اسلامی ایران می‌باشند (اتباع غیرایرانی)، با ارائه اسناد و مدارک مثبته، قابل استرداد است.

نحوه استرداد به موجب دستورالعملی است که توسط وزارتخانه‌های امور خارجه و امور اقتصادی و دارایی (سازمان) تصویب و ابلاغ میشود.

فصل سوم- معافیتها

ماده ۹ قانون مالیات بر ارزش افزوده 1400– عرضه کالاها و ارائه خدمات زیر از پرداخت مالیات و عوارض معاف میباشد‌:

الف- کالاها

کلیه محصولات کشاورزی فرآوری نشده مشتمل بر محصولات خام زراعی و باغی، گیاهان دارویی، محصولات مرتعی، محصولات جنگل (از جمله چوب خام)، محصولات گلخانه (از جمله سبزی، صیفی، گل و گیاه و انواع قارچ)

تبصره- فعالیت‌های مربوط به مراحل بسته بندی، انبارداری و نگهداری محصول در دمای مناسب در سردخانه، انجماد محصول (شامل سردخانه)، پاک کردن، درجه بندی، بوجاری بذور، پوستگیری مانند شالیکوبی، شستشو، تمیزکاری، تفکیک، همگن سازی،

خشک کردن انواع محصولات مانند چای، کشمش و خرما با روش‌های مختلف، تفتدادن مانند پخت نخود و پنبه پاک کنی، فرآوری محصولات کشاورزی محسوب نمیشود. ارائه خدمات مزبور به محصولات کشاورزی مشمول مالیات و عوارض فروش نیست.

1- دام زنده و خوراک آن، کلیه مواد اصلی تولید مثل دام زنده مطابق پروانه صادره توسط وزارت جهاد کشاورزی، پوسال(کمپوست)، کشت بافت و بستر آماده کشت بافت؛

تبصره- دام به حیواناتی (شامل چهارپایان، پرندگان، آبزیان و حشرات) اطلاق میگردد که برای امور تغذیه انسان یا دام و فعالیت‌های اقتصادی، تولیدی و آزمایشگاهی، تولید، نگهداری و پرورش داده میشوند.

2- بذر، نشاء، نهال، سم و کود؛

3- آب مصارف کشاورزی؛

4- کالا‌های زیر‌:

• شیر، پنیر و ماست؛
• تخم ماکیان؛
• آرد و نان؛

انواع گوشت و فرآورده‌های گوشتی مطابق با فهرستی که هر سال وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تا پایان دیماه برای اجراء در سال بعد به سازمان امور مالیاتی ارسال میکند؛

• برنج، حبوبات، سویا و پروتئین سویا؛
• انواع روغن‌های خوراکی؛ اعم از گیاهی و حیوانی
• شیرخشک مخصوص تغذیه کودکان؛
• تخم مرغ نطفه دار و تبدیل آن به جوجه یکروزه؛

انواع کالا‌های زیر‌:

• خمیر کاغذ و کاغذ باطله؛
• دفتر تحریر؛
• کاغذ چاپ، تحریر و روزنامه؛
• نسخه‌های کاغذی و الکترونیکی محصولات زیر‌:
• کتاب؛
• روزنامه؛
• مجله و نشریه؛
• کالا‌های وارده همراه مسافر برای استفاده شخصی تا میزان معافیت مقرر طبق قانون امور گمرکی؛
• انواع شمش طلا(وارداتی و داخلی) و انواع حواله‌های کاغذی یا الکترونیکی دارای پشتوانه صددرصد( %۹۶ ) طلا
• دارایی‌های غیرمنقول و انواع حواله‌های کاغذی یا الکترونیکی مبتنی بر آنها؛

هرگونه انتقال دارایی به/ از صندوق‌های سرمایه گذاری پروژه موضوع قانون توسعه ابزارها و نهاد‌های مالی جدید به منظور تسهیل اجرای سیاست‌های کلی اصل چهل و چهارم قانون اساسی مصوب ۹۲۵۵/۶۱/۴۸یا شرکت‌های فرعی صندوق‌های سرمایه گذاری پروژه، به عنوان آورده غیرنقد شرکا در همان صندوق‌های سرمایه گذاری پروژه؛

ادامه مفاد قانون مالیات بر ارزش افزوده 1400  را در اینجا ببینید.