دادخواست تقسیم ترکه

مقدمه ای بر دادخواست تقسیم ترکه و تقسیم ارث

در این مقاله قصد داریم تا درباره دادخواست تقسیم ترکه و تقسیم ارث اطلاعات جامع و کاملی را به شما عزیزان ارائه دهیم. ابتدا به تعریف مختصری از ترکه خواهیم پرداخت و سپس به بیان قوانین لازم برای تنظیم دادخواست تقسیم ترکه می پردازیم.

ترکه عبارت است از دارایی مثبتی که از شخص متوفی باقی مانده است و بعد از فوت، به وراث وی منتقل می‌گردد این دارایی می‌تواند شامل اموال عینی و منافع اموال، طلب های متوفی و هر حق مالی قابل تصور متعلق به متوفی باشد.

برای مشاهده یک نمونه دادخواست از تقسیم ترکه می توانید به « نمونه دادخواست تقسیم ترکه »  مراجعه نمایید.

تقسیم ترکه متوفی مدیون

لازم به ذکر است که بعد از فوت هر شخص ابتدا دیون وی از اموال بر جای مانده پرداخت می گردد و اگر چیزی از اموال باقی بماند بین ورثه تقسیم می گردد.

منظور از دیون متوفی بدهی هایی هستند که موعد پرداخت آنها فرا رسیده و همچنین بدهی هایی که هنوز زمان پرداخت آنها نرسیده است اما به واسطه فوت متوفی دیون مذکور حال شده اند و باید پرداخت گردند.

اگر وراث قبل از پرداخت دیون متوفی اموال را بین خود تقسیم نمایند در صحت و عدم صحت تقسیم به عمل آمده اختلاف نظرهایی وجود دارد که طبق رویه موجود محاکم و اصول حقوقی باید نظری را پذیرفت که عقیده دارد تقسیم ترکه قبل از ادای دیون متوفی صحیح و دارای اعتبار می‌باشد و شخص طلبکار می‌تواند برای وصول طلب خود به هر یک از ورثه به نسبت سهم الارثش مراجعه نماید.

در صورت تعدد ورثه هریک از آنها می توانند از دادگاه درخواست تقسیم سهم خود را از سهم سایر ورثه بخواهند . زیرا بقاء بر شرکت الزامی نمی باشد و هر یک از شرکاء می تواند هر زمان افراز مال مشترک را بخواهد. مگر آنکه قابل افراز نباشد که در این صورت مال مشترک به فروش می رود.

چه کسانی و چه زمانی حق ارائه دادخواست تقسیم ترکه دارند‌؟

ولی و وصی و قيم هر وارثی که محجور باشد و امین غائب و جنین و کسی که سهم الارث بعضی از ورثه به او منتقل شده است و همچنین موصی له و وصی راجع به موصی به در صورتی که وصیت به جزء مشاع از ترکه شده باشد حق دادخواست تقسیم ترکه را دارند .( ماده ۳۰۰، ۳۰۱ ق.ا.ح)

کسانی که ذیحق در ارائه دادخواست تقسیم ترکه هستند همیشه می توانند این درخواست را بنمایند. (ماده ۳۰۲ ق.ا.ح)

چه مواردی باید در دادخواست تقسیم ترکه ذکر شود ؟

•  نام و مشخصات درخواست کننده و متوفی.
• ورثه و اشخاص دیگری که ترکه باید بین آنها تقسیم شود و سهام هر یک.

ماده ۳۲ ق. آ.د.م می گوید : دادگاه بخشی که ترکه در آن تقسیم می شود، دادگاه بخش محلی است که آخرین اقامتگاه متوفی در ایران است و هر گاه اقامتگاه در ایران نداشته باشد آخرین محل سکونت او که در ایران داشته است می باشد.

دادگاه برای رسیدگی به موضوع دادخواست تقسیم ترکه ، تعیین جلسه نموده و درخواست کننده و اشخاص ذینفع را احضار می نماید.

وقت رسیدگی باید طوری معین شود که فاصله بین ابلاغ احضاریه و روز دادرسی کمتر از ده روز نباشد تا بتواند وقت به اصحاب دعوی ابلاغ گردد. ترتیب ابلاغ مانند مقررات آئین دادرسی مدنی است (ماده ۳۰۶، ۳۰۸، ۲۴ ق.ا.ح )

مراحل اجرای دادخواست تقسیم ترکه

در صورتی که تمام ورثه و اشخاصی که در ترکه شرکت دارند حاضر و رشید باشند به هر نحوی که بخواهند می توانند ترکه را مابین خود تقسیم نمایند.

اما اگر مابین آنها محجور یا غائب باشد ، تقسیم ترکه توسط نمایندگان آنها در دادگاه به عمل می آید. (ماده ۳۱۳ ق.ا.ح)

• در صورتی که ورثه تراضی در بهای اموال غير منقول مورد درخواست تقسیم ننمایند اموال نامبرده باید توسط کارشناس ارزیابی شود. اموال منقول در صورتی ارزیابی می گردد که به ارزیابی در موقع تحریر ترکه به جهاتی نتوان ترتیب اثر داد.
• ترتیب انتخاب کارشناس و مقررات راجع به کارشناس که در آیین دادرسی مدنی مقرر است در تقسیم رعایت می شود. کارشناس باید بهای اموال مورد درخواست تقسیم و قابل قسمت بودن و یا قابل قسمت نبودن آنها را معین و سهام را تعدیل نماید. کارشناس باید برای ارزیابی اموال، بهای روز ارزیابی را در نظر بگیرد.

• تقسیم طوری به عمل می آید که برای هر یک از ورثه از هر نوع اموال حصه ای معین شود و اگر بعضی از اموال بدون زیان قابل قسمت نباشد ممکن است آن را در سهم بعضی از ورثه قرار داد و برابر بهای آن از سایر اموال در سهم دیگران منظور نمود و اگر تعديل محتاج به ضمیمه پول به اموال باشد به ضمیمه آن تعدیل می شود.

• در صورتی که بعضی از ورثه مدیون متوفی باشند، ممکن است بدهی را در سهم خود آنها قرار داد، یعنی بدهی متوفی در سهم وراث مديون گذارده و به همان مقدار از سهم او كسر گردد.
• در صورتی که پس از تعدیل سهام، ورثه به تعیین حصه تراضی ننمایند ، سهام آنها به قرعه معین می شود .( ماده ۳۱۸، ۳۱۹، ق.ا.ح)
• در موردی که تقسیم از طریق قرعه انجام می گردد باید جلسه ای که برای قرعه معین شده به اشخاص ذینفع اطلاع داده شود و اگر بعضی از اشخاص نامبرده حاضر نشوند دادگاه به دادخواست تقسیم ترکه اشخاص حاضر اقدام به قرعه و تعیین سهام می نماید .

• هر گاه یکی از ورثه غایب یا محجور باشد برای غایب و محجور امین یا قیم معین و پس از آن تقسیم به عمل می آید.

• صورت مجلس مذکور فوق باید به امضاء یا مهر صاحبان سهام و امضاء دادرس دادگاه برسد و هرگاه بعضی از صاحبان سهام نباشند یا نتوانند و یا نخواهند امضاء کنند ، جهت امضاء نکردن آنها در صورت مجلس قید می شود و این صورت مجلس در دفترخانه دادگاه باقی خواهد ماند.
• هریک از ورثه پس از تقسیم ، مالک مستقل سهم خود خواهد بود و هر تصرفی که بخواهد در سهم خود می نماید و به حصه دیگران حقی ندارد . ( ماده ۳۲۵ ق.ا.ح )
• هر گاه یکی از ورثه متوفی غایب مفقود الاثری باشد که وکیل نداشته و تقاضای دادخواست تقسیم ترکه داشته باشد، ابتدا برای غایب امین معین می شود و بعد تقسیم به عمل می آید.