به این نوشته چند امتیاز میدهید؟

مقدمه ای بر شروط ضمن عقد ازدواج

در این مقاله قصد داریم تا درباره شروط ضمن عقد ازدواج اطلاعات کامل و جامعی را به شما عزیزان ارائه دهیم. شروطی که هر فردی که قصد ازدواج دارد باید با آنها آشنا باشد.

پیش از آنکه به بیان شروط ضمن عقد ازدواج بپردازیم بهتر است بدانیم که اصولا شروط ضمن عقد یعنی چه؟ پس چنانچه قصد ازدواج دارید و با شروط ضمن عقد ازدواج آشنا شوید با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.

شروط ضمن عقد

هنگامی که بین دو طرف یک معامله قراردادی بسته می‌شود، افراد می توانند علاوه بر تعهداتی که قانوناً با امضای قرارداد به عهده آن‌ها گذاشته می شود، شرایطی را به عقد اضافه کنند که دو طرف ملتزم به رفتار بر اساس آن هم باشند.

این شروط که به آن‌ها شروط ضمن عقد گفته می‌شود، در صورتی صحیح است و قانون از آن حمایت می کند که مخالفتی با اصل قرارداد ( آن چیزی که طرفین عقد برای رسیدن به آن قرارداد بسته‌اند) و قوانین آمره (قوانین مربوط به نظم عمومی و جلوگیری از زیان افراد) نداشته باشند.

مثلا به علت مخالفت با اصل قرارداد، نمی‌توان ضمن عقد اجاره شرط کرد که مستاجر نتواند از ملک استفاده کند.

شروط ضمن عقد ازدواج چیست؟

با امضای عقدنامه ازدواج، مرد از لحاظ حقوقی مکلف به پرداخت مهریه و نفقه و زن الزام به تمکین از مرد می‌شود.

در کنار این موارد، برخی از امور زندگی زن وابسته به اجازه مرد می‌گردد. این موضوع می‌تواند در آینده مشکلاتی برای زن ایجاد کند.

جهت جلوگیری از مشکلات احتمالی، برخی خانم‌ها اقدام به درج شروط ضمن عقد ازدواج در عقدنامه می کنند.

مهم ترین شروط ضمن عقد ازدواج

مهم‌ترین شروط ضمن عقد ازدواج شامل این موارد هست:

از آنجا که عقدنامه یک سند حقوقی است، چگونگی تنظیم متن این شروط از اهمیت بالایی برخوردار است، چرا که هر واژه می‌تواند تغییری در مفهوم و حیطه اعمال شرط ایجاد کند یا حتی باعث باطل شدن آن شود.

دسته بندی شروط ضمن عقد ازدواج

لازم است بدانید شروط ضمن عقد ازدواج دو دسته هستند:

۱- دسته اول شروط از پیش موجودی هستند که در تمام عقدنامه‌ها موجود بوده و بدون نیاز به درخواست از دفتر ازدواج و طلاق، در سند نکاحیه به شکل تایپ شده وجود دارند.

۲- دسته دوم شروط مازادی هستند که زوجین تمایل دارند بر شروط دیگر اضافه شده و حقوق دیگری را برای طرفین مشخص نمایند.

دسته اول- شروط ضمن عقد ازدواج از پیش موجود

همانطور که مطرح شد، شروط زیر در تمام عقدنامه‌ها بطور تایپی و از پیش موجود درج شده است. البته مرد یا زن می‌توانند نسبت به امضاء این شروط اقدام نموده یا بدون توجه به آن‌ها، الباقی صفحات عقدنامه را امضا نمایند.

متن شروط ضمن عقد ازدواج در عقدنامه

1) ضمن عقد ازدواج، زوج شرط نموده که هرگاه طلاق به ‌درخواست زوجه نباشد و طبق تشخیص دادگاه تقاضای طلاق ناشی از تخلف زن از وظایف همسرداری یا سوء اخلاق و رفتار او نباشد، زوج موظف است تا نصف دارایی موجود را که در ایام زناشویی با او به دست آورده یا معادل آن را طبق نظر دادگاه، بلاعوض به زوجه منتقل نماید.

2) ضمن عقد نکاح، زوج به زوجه وکالت بلاعزل با حق توکیل غیر داد که در موارد مشروحه ذیل با رجوع به دادگاه و اخذ مجوز دادگاه پس از انتخاب نوع طلاق خود را مطلقه نماید و نیز به زوجه وکالت بلاعزل با حق توکیل غیر داد تا در صورت بذل از طرف او قبول کند (یعنی اگر زن مهریه خود را ببخشد زن وکالت خواهد داشت این بخشش مهریه را به جای شوهرش قبول کند).

این موارد عبارتند از:

الف ـ استنکاف شوهر از دادن نفقه به مدت ۶ ماه به هر عنوان و عدم امکان الزام او به تأدیه نفقه و همچنین در موردی که شوهر سایر حقوق واجبه زن را به مدت ۶ ماه ایفا نکند و اجبار او به ایفا هم ممکن نباشد.

ب ـ سوء رفتار یا سوء معاشرت زوج به حدی که ادامه زندگی را برای زوجه غیرقابل تحمل نماید.

ج ـ ابتلای زوج به امراض صعب‌العلاج به نحوی که دوام زناشویی برای زوجه مخاطره‌انگیز باشد.

د ـ جنون زوج در مواردی که فسخ نکاح شرعا ممکن نباشد.

هـ ـ عدم رعایت دستور دادگاه در مورد منع اشتغال زوج به شغلی که طبق نظر دادگاه صالح، منافی با مصالح خانوادگی و حیثیت زوجه باشد.

و ـ محکومیت شوهر به حکم قطعی به مجازات ۵ سال حبس یا بیشتر یا به جزای نقدی که مجموعا منتهی به ۵ سال یا بیشتر بازداشت شود و حکم مجازات در حال اجرا باشد. در تمام این موارد، در صورتی حق طرح دعوای طلاق برای زن ایجاد می‌شود که حکم قطعی محکومیت شوهر صادر شود و مرد در زندان باشد.

ز ـ ابتلای زوج به هرگونه اعتیاد مضری که به تشخیص دادگاه به اساس زندگی خانوادگی خلل وارد آورد و ادامه زندگی را برای زوجه دشوار نماید.

ح ـ زوج، زندگی خانوادگی را بدون عذر موجه ترک کند و یا ۶ ماه متوالی بدون عذر موجه از نظر دادگاه غیبت کند.

ط ـ محکومیت قطعی زوج در اثر ارتکاب جرم و اجرای هرگونه مجازات اعم از حد و تعزیر در اثر ارتکاب جرمی که مغایر با حیثیت خانوادگی و شئون زوجه باشد. تشخیص این که مجازات مغایر با حیثیت خانوادگی است با توجه به وضع و موقعیت زوجه و عرف و موازین دیگر با دادگاه است.

ی ـ در صورتی که پس از گذشت ۵ سال، زوجه از شوهر خود به جهت عقیم بودن و یا عوارض جسمی دیگر صاحب فرزند نشود.

ک ـ در صورتی که زوج غایب مفقودالاثر شود و ظرف ۶ ماه پس از مراجعه زوجه به دادگاه پیدا نشود.

هـ ـ زوج بدون رضایت زوجه همسر دیگری اختیار کند یا به تشخیص دادگاه بین همسران خود به عدالت رفتار ننماید.

دسته دوم- نمونه ای از شروط ضمن عقد ازدواج مازاد

همانطور که در بالا نیز طرح شد، زن و شوهر می‌توانند علاوه بر شروط دسته اول، از سردفتر ازدواج و طلاق بخواهند تا شروط دیگری را به شکل مازاد در عقدنامه ذکر کند.

1- شرط حق تحصیل:

زوج، زوجه را در ادامه تحصیل تا هر مرحله که زوجه لازم بداند و در هر کجا که شرایط ایجاب نماید مخیر می‌سازد.

2- شرط حق اشتغال:

زوج، زوجه را در اشتغال به هر شغلی که مایل باشد، در هر کجا که شرایط ایجاب نماید مخیر می‌کند.

3- شرط حق خروج از کشور:

زوج به زوجه، وکالت بلاعزل می‌دهد که با همه اختیارات قانونی بدون نیاز به اجازه شفاهی یا کتبی مجدد شوهر، از کشور خارج شود.

تعیین مدت، مقصد و شرایط مربوط به مسافرت به خارج از کشور به صلاحدید خود زن است.

4- شرط حق تعیین مسکن:

حق انتخاب مسکن و تعیین شهر یا محلی که زندگی مشترک در آنجا ادامه پیدا کند با زوجه خواهد بود.

5- شرط حق حضانت فرزندان:

زوجین ضمن عقد خارج لازمی توافق نمودند اولویت در حضانت فرزند یا فرزندان مشترک در صورت طلاق با مادر خواهد بود، اعم از اینکه مجدداً ازدواج کند یا خیر.

6- شرط حق وکالت در طلاق:

زوج به زوجه وکالت بلاعزل با حق توکیل به غیر می‌دهد تا زوجه در هر زمان و تحت هر شرایطی از جانب زوج اقدام به مطلقه نمودن خود از قید زوجیت زوج به هر نوع طلاق ( اعم از طلاق بائن و رجعی و خلع یا مبارات‌ ) به هر طریق اعم از اخذ یا بذل مهریه نماید.

در این خصوص باید توجه کرد که حق طلاق تحت هر شرایطی از حقوق مرد است. به هیچ طریقی نمی‌توان این حق را از او سلب کرد یا به دیگری داد.

پس عبارت “دادن حق طلاق به زن” غلط است و باید از “دادن وکالت در طلاق به زن” حرف زد. یعنی زن از طرف مرد وکالت دارد که اجرای حق طلاق او را بخواهد.

7- شرط تنصیف:

بنابر این شرط کلیه اموالی که زوجین پس از ازدواج به دست آورده‌اند به نسبت مساوی بین آن‌ها تقسیم می‌شود. بهتر است این شرط به این صورت ذکر شود:

زوج و زوجه متعهد می شوند هنگام جدایی اعم از اینکه متارکه به درخواست مرد باشد یا به درخواست زن، کلیه دارایی که بعد از ازدواج دائم زوجین به دست می آورند بین آن‌ها به مناصفه تقسیم شود.

2 نکته مهم در نحوه استفاده از شروط ضمن عقد ازدواج

نکته اول- با وجود اینکه هر شرطی که ضمن قراردادی ذکر می‌شود باید مورد حمایت قانون قرار بگیرد، اما نظرات دادگاه‌ها در این خصوص متفاوت است.

برای مثال بعضی از دادگاه‌ها به این دلیل که در زمان امضای شرط حضانت فرزندی وجود نداشته است این شرط را باطل می دانند. پس نمی‌توان گفت این شروط حتماً حقوق زن را تضمین می کند، اما در هر صورت توجه به آن‌ها ضروری است.

نکته دوم- با توجه به اینکه تنظیم این شروط ، حقوق نسبتاً برابری را برای زن و مرد به دنبال دارد، و با توجه به این مطلب که مسئولیت تأمین مالی زندگی در هر صورت با مرد است به نظر می‌رسد تعیین مهریه های سنگین یا مشخص کردن میزان نفقه‌های بالا در کنار این شروط به دور از انصاف و برهم زننده تعادل زندگی زوجین است و بهتر است از آن پرهیز شود.