گواهی امضا

گواهی امضا به چه معناست؟

گواهی امضا اصطلاحا به معنای این است که امضای فردی ذیل یک سند عادی توسط سردفتر اسناد رسمی تایید و تصدیق گردد.

چگونه میتوان گواهی امضا را از دفترخانه اسناد رسمی اخذ نمود؟

در مرحله آخر سردفتر امضا انجام شده را گواهی نموده و پس از امضای خود با مهر دفترخانه آن را ممهور می نماید و به متقاضی تسلیم می نماید.

مستندات قانونی در ارتباط با گواهی امضا

ماده ۴٩ قانون ثبت اسناد و املاک مقرر میدارد:

وظایف مسئولین دفا‌تر از قرار ذیل است:

• ثبت کردن اسناد مطابق مقررات قانون.
• دادن سواد مصدق از اسناد ثبت‌شده به اشخاصی که مطابق مقررات حق گرفتن سواد دارند.
• تصدیق صحت امضا.
• قبول و حفظ اسنادی که امانت می‌گذارند.

برابر با ماده فوق مشخص می گردد که یکی از وظایف سردفتران، تصدیق و تنظیم گواهی امضا می باشد.

ماده ٢٠ قانون دفاتر اسناد رسمی مقرر میدارد:

دفتر گواهی امضاء دفتری است که منحصراً مخصوص تصدیق امضاء ذیل نوشته‌های عادی است و نوشته تصدیق امضاء شده با توجه به‌ ماده ٣٧۵ آیین دادرسی مدنی مسلم‌الصدور شناخته می‌شود.

وزارت دادگستری آیین‌نامه لازم را برای گواهی امضاء تهیه و تصویب خواهد کرد.

دفتر گواهی امضا چیست؟

مطابق با ماده ۱ قانون ثبت و مواد ۱۹ و ۲۰ قانون دفاتر اسناد رسمی، یکی از دفاتری که هر دفترخانه لازم است که داشته باشد، “دفتر گواهی امضا ” می باشد.

دفتر گواهی امضاء، دفتری است در ابعاد ۲۰ در ۳۴ سانتیمتر که به صورت پلمپ شده از اداره ثبت محل توسط دفاتر خریداری گردیده

و هر صفحه آن دارای خطوط افقی و شش ستون می باشد که به ترتیب عبارتند از:

• ستون شماره ترتیب
• ستون تاریخ
• ستون نوع نوشته ای که امضاء ذیل آن گواهی می گردد.
• ستون مربوط به شرح و معرفی و محل امضای معرفین.
• ستون مربوط به عین گواهی که در سند نوشته شده است ؛ بطور مثال نوشته می شود: فقط صحت یا امضاء/ اثر انگشت آقا/ خانم … فرزند … به شماره شناسنامه … و کد ملی … صادره از … متولد … که با علامت + یا × مشخص یا نمودار است گواهی می گردد.

ستون مربوط به نمونه امضاء صاحب سند که در این ستون امضاء یا اثر انگشت درخواست کننده اخذ می گردد.

نکته: اگرچه معمولا در گواهی امضاء ثبت با سند برابر است نوشته نمی شود اما عقلانی است که متن گواهی روی سند با متن در دفتر یکسان باشد.

نکات مهم در اخذ گواهی امضا

– در مورد اشخاص بیسواد، گواهی اثر انگشت، به منزله گواهی امضا می باشد.

– ذیل هر نوع نوشته عادی (بنا به نظری هر نوع سندی که ثبت آن طبق قانون اجبار نشده باشد) را می توان تصدیق امضاء نمود مگر اینکه در قانون استثناء شده باشد.

– در ارتباط با گواهی امضای اسنادی که به زبان خارجی می باشند، سردفتر اسناد رسمی ملزم است که در ابتدا از ترجمه متون آن اطمینان حاصل نموده و بعد گواهی امضا را صادر نماید.

– متقاضی اخذ گواهی امضا ملزم است که اصل شناسنامه یا کارت ملی خود را به همراه داشته باشد و در صورت ناخوانا بودن یا مخدوش بودن، مراتب از طریق اداره ثبت احوال استعلام گردد.

– در شرایطی که ذینفع، تقاضای صدور تصویر مصدق (کپی برابر اصل) نوشته حاوی گواهی امضا را نماید، بدلیل اینکه اصل برگه گواهی امضا قبلا

به متقاضی تحویل داده شده است، فقط تصویری از آن در بایگانی دفتر اسناد رسمی وجود دارد.

بنابراین دادن تصویری از گواهی امضا با قید این متن که این تصویر برابر با تصویر نسخه موجود در دفترخانه است، بلا اشکال می باشد.

بررسی استثناهای گواهی امضا

استثناء اول

نوشته های مالی :

بند ۲ از ماده ۱۲ آیین نامه اصلاحی قانون دفاتر اسناد رسمی می گوید:

دفاتر ، مجاز به تصدیق صحت امضاء نوشته های مالی نیستند ، نوشته های مالی نوشته هایی است که در آن به طور منجز پرداخت وجه نقدی از طرف امضاء کننده تعهد یا ضمانت شده باشد و یا آنکه موضوع گواهی امضاء شده ، عین یا منفعت مال غیر منقول و یا سهام شرکتهای ثبت شده باشد.

لذا نوشته های مالی:

الف: نوشته هایی است که در آن به طور منجز پرداخت وجه نقدی از طرف امضاء کننده تعهد یا ضمانت شده باشد.

که در این شق دو نکته موجود است:

اولا موضوع گواهی تعهد یا التزام امضاء کننده به پرداخت وجه نقد باشد یعنی التزام به پرداخت یا تحویل کالا یا خدمات و اموری که وجه نقد محسوب نمی شوند می توان گواهی کرد.

ثانیا پرداخت وجه نقد باید منجز باشد (ولو اینکه موجل به اجلی باشد)

پس: هر نوشته ای که اعم از معامله ، تعهد، صلح ، اقرار ، اوراق تجاری، چک ، سفته، قبوض بازرگانی و … که طبق آن شخص متعهد و ملزم به پرداخت وجه نقد گردد

(به طور منجز بدون اینکه معلق به امر محتمل الوقوعی باشد)

اعم از اینکه پرداخت آن حال یا موجل باشد قابلیت گواهی امضاء در ذیل (یا ظهر اوراق تجاری) را ندارد.

بر همین اساس ردیف ۱۴ آراء وحدت رویه کمیسیون وحدت رویه کانون سر دفتران و دفتریاران به شماره بخشنامه ۱۵۰۰۰_۱۰/۵/۷۹ می گوید:

تعهد نامه هایی که جملاتی از قبیل :« در صورت تخلف از انجام تعهد،جبران خسارت وارده را خواهم نمود» قید شده باشد نوشته مالی محسوب نمی گردد و گواهی امضاء این قبیل تعهد نامه ها بلامانع است.»

و نیز ردیف ۳۲ آراء وحدت رویه کمیسیون وحدت رویه کانون سر دفتران و دفتریاران به شماره ۳۷۰۹۸/۹_۲۵/۱۱/۷۹ می گوید:

با توجه به بند ۲ از ماده ۱۲ آیین نامه اصلاحی قانون ثبت مصوب ۱۳۵۴ گواهی امضاءهر گونه نوشته که جنبه مالی دارد ممنوع است لذا گواهی امضاء ظهر قبض انبار وجاهت قانونی ندارد.

ب: نوشته های مالی نوشته هایی است که موضوع آنها عین یا منفعت مال غیر منقول باشد :

از اطلاق این بند بر می آید مقصود هر نوع نوشته ای در مورد عین یا منافع غیر منقول است اعم از اینکه موجب انتقال عین یا منافع اموال غیر منقول گردد.

(ولو به صورت مجانی) از قبیل قولنامه ها و اجاره های عادی یا اقرار به انتقال عین یا منافع غیر منقول یا اقرار به اخذ ثمن یا اجاره بها یا اجرت یا بذل آنها

و نیز اقرار به عدم پرداخت آنها یا اقرار به عدم وجود حق در غیر منقول و هبه و وصیت و …

بر این اساس هر نوع نوشته موجد یا سالب و نافی و مثبت یا ناقل حق در خصوص عین یا منافع اموال منقول می تواند گواهی امضاء شود.

منوط بر اینکه در آن منجزا پرداخت وجه نقدی تعهد یا ضمانت نشده باشد.

مثلا می توان صلح بلاعوض یا معاوضه اموال منقول یا امتیازات و حقوق راجع به منقولات را می توان گواهی امضاء نمود.

ج: نوشته های مالی نوشته هایی است که موضوع آن سهام شرکتهای ثبت شده باشد.

و به طور اطلاق شامل تمام نوشته هایی می شود که راجع به ایجاد یا سلب حق یا اثبات یا نفی حق در خصوص سهام شرکتهای ثبت شده باشد.

استثناء دوم

اسناد غیر رسمی ارباب رجوع :

استثناء دیگری که در مورد گواهی امضاء می توان نام برد موضوع ماده ۶ آیین نامه قانون دفاتر اسناد رسمی مصوب ۱۳۱۷ می باشد که بر اساس آن؛

مسئولین دفاتر اسناد رسمی نمی توانند در ضمن انجام امور ارباب رجوع اسناد غیر رسمی اصحاب معامله را هم به طور رسمی تسجیل کنند .

همچنین است در مورد امضاء هایی که ذیل اوراق عادی بوده و برای تصدیق به آنان مراجعه می شود.

قسمت اول ماده ظاهرا راجع است به تایید نوشته ها و رسیدها و قولنامه های و سایر شروط و دست نوشته های عادی مراجعین که ضمن

تنظیم سند رسمی از دفترخانه درخواست تایید و تسجیل آنها را دارند که در مقالی دیگر جای بحث دارد و مربوط به موضوع این نوشتار نیست.

لکن قسمت دوم ماده در ظاهر گواهی امضاء هر نوع نوشته عادی را نهی می کند ولی این امر منافات با تصریحات قانونی و صلاحیت دفاتر دارد .

پس به نظر می رسد این قسمت ماده راجع است به قسمت اول ماده یعنی دفاتر اسناد رسمی حق گواهی امضاء نوشته های عادی مراجعین

( اعم از رسیدها ، قولنامه ها ، نوشته ها و شروط عادی ارباب رجوع ) خارج از آنچه در سند تنظیمی آمده را ندارند.

نکته : ماده ۶ آیین نامه قانون دفاتر مصوب ۱۳۱۷ طبق ماده ۲۰ قانون دفاتر مصوب ۱۳۵۴ و ماده ۱۲ آیین نامه مربوطه منسوخ گردیده است بر این اساس اسثناء دوم منتفی می باشد.

استثناء سوم

گواهی امضاء اسناد عادی مربوط به اتومبیل ولو مالی نباشند:

از آنچه فوقا در خصوص اسناد مالی گفته شد به نظر می رسد قولنامه ای مربوط به اموال منقول از جمله اتومبیل که در آن منجزا پرداخت

وجه نقدی تعهد یا ضمانت نشده باشد بتوان گواهی امضاکرد .

همچون قولنامه های عادی معاوضه اتومبیل یا هبه یا صلح بلا عوض و غیره،

لکن مطابق آیین نامه گواهی امضا مصوب مهر ماه ۱۳۵۴ تصدیق صحت امضاء متقاضیان ذیل اسناد مربوط به اتومبیل ممنوع گردیده است.