مجازات توهین و تهدید

مجازات توهین و تهدید

در این مقاله قصد داریم تا میزان مجازات توهین و تهدید را خدمت شما عزیزان ارائه دهیم. ابتدا به تعریف تهدید پرداخته سپس میزان مجازات برای فرد خاطی را در قانون مجازات اسلامی اعلام خواهیم کرد.

تهدید یعنی اینکه یک نفر ، دیگری را به اینکه نسبت به او یک عمل بد و نامشروع انجام دهد ، بترساند . این عمل بد و نامشروع می تواند ترساندن از به قتل رساندن ، آسیب جسمی زدن ، بردن آبرو و مواردی از این دست که باعث می شود طرف مقابل بترسد و دچار رعب و وحشت شود ، خواهد بود .

تهدید کردن یکی از جرایمی است که به دلیل ماهیت آن و بیم به فعل درآمدن گفته‌های فرد تهدید کننده مجازات سخت و بازدارنده ای برای آن درنظر گرفته است.

اما جرم تهدید کردن افراد همانند هر جرم دیگری دارای عناصری است که در صورت تحقق آن‌ها می‌توان فرد تهدید کننده را تحت پیگرد قانونی قرار داد.

شرایط تهدید

پیش از اینکه میزان مجازات توهین و تهدید را بیان کنیم، بایستی بدانیم که تهدید تحت چه شرایطی قابل طرح برای شکایت است.

تهدید در معنای لغوی به معنی ترساندن و هشدار و به لحاظ حقوقی به معنای وادار نمودن فردی به ارتکاب جرم یا گرفتن مال و یا ترساندن شخص از آسیب جانی، مالی، حیثیتی و … است. بنابراین، از دیدگاه حقوقی:

• تهدید باید در مورد موضوعی معین باشد. مثلا عبارت «به حسابت می‌رسم» به دلیل عدم وضوح نوع تهدید، قابل طرح شکایت نیست.
• واقعی و یا غیر واقعی بودن تهدید تاثیری در عمل مجرمانه ندارد.
• موثر بودن تهدید بسیار مهم است. یعنی باید در فرد تهدید شونده خوف ضرر را ایجاد نماید. مثلا اگر فرد معلول نخاعی شخصی سالم را تهدید به ضرب و جرح نماید، تهدید وی بلاوجه است.
• شرایط و ویژگی‌های فرد تهدید کننده و تهدید شونده از قبیل سن، جنسیت، موقعیت و مقام، قدرت جسمانی و … در تحقق جرم تهدید و میزان مجازات موثر است.

ارکان تشکیل‌ دهنده جرم تهدید

پیش از اینکه میزان مجازات توهین و تهدید را بیان کنیم، بایستی ارکان تشکیل دهنده این جرم را با یکدیگر مرور کنیم.

برای اینکه هر عمل یا رفتاری قابل تعقیب باشد، باید مقنن آن را بر اساس ماده ۲ قانون مجازات اسلامی جرم شناخته و برای آن مجازات تعیین کرده باشد.

و از سویی افعال و اعمال و وسیله ارتکاب و شرایط مربوط به آن را به صورت صریح در قانون ذکر نماید تا فقدان قانون و یا مبهم بودن آن موجب تفسیر‌های متعدد نگردد.

هر جرم از سه رکن اساسی تشکیل شده که احراز آن برای مجرم دانستن مرتکب لازم می باشد.

۱- عنصر قانونی جرم تهدید

شاخص ترین رکن هر جرم، قانونی بودن آن است؛ یعنی عمل ارتکابی توسط قانون جرم شناخته شده باشد. بر اساس اصل قانونی بودن جرائم و مجازات‌ها و همچنین مطابق ماده ۲ قانون مجازات اسلامی که مقرر می‌دارد:

«هر فعل یا ترک فعلی که در قانون برای آن مجازات تعیین شده باشد، جرم محسوب می‌شود.»

عنصر قانونی جرم تهدید و اخاذی ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی است که به موجب آن:

«هرگاه کسی دیگری را به هر نحو تهدید به قتل یا ضررهای نفسی یا شرفی یا مالی و یا به افشاء سری نسبت به خود یا بستگان او نماید، اعم از اینکه به این واسطه تقاضای وجه یا مال یا تقاضای انجام امر یا ترک فعلی را نموده یا ننموده باشد، به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه یا زندان از دو ماه تا دو سال محکوم خواهد شد.»

این ماده مطلق تهدید را صرف‌نظر از تقاضای مرتکب جرم می‌داند. همچنین عنصر قانونی جرم اخذ نوشته یا سند با تهدید ماده ۶۶۸ ق.م.ا. می‌باشد که متن آن بدین شرح است:

«هرکس با جبر و قهر یا با اکراه و تهدید دیگری را ملزم به دادن نوشته یا سند یا امضا و یا مهر نماید و یا سند و نوشته‌ای که متعلق به او یا سپرده به او می‌باشد را از وی بگیرد به حبس از سه ماه تا دو سال و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد.»

همان طور که از ماده فوق بر میآید، این ماده رفتار مجرمانه فیزیکی (گرفتن نوشته یا سند با قهر و زور) یا غیر فیزیکی (گرفتن نوشته یا سند با تهدید و اکراه) را جرم انگاری کرده است.

همچنین این جرم برخلاف جرم موضوع ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی جرم مقید به نتیجه می‌باشد؛ یعنی عمل مرتکب حتماً باید منتهی به نتیجه یعنی اخذ نوشته یا سند گردد. ( مجازات توهین و تهدید)

۲- عنصر مادی جرم تهدید

برای اینکه بتوانیم به طور کامل با میزان مجازات توهین و تهدید و ارکان تشیکل دهنده این جرم آشنا شویم، بایستی عنصر مادی جرم مذکور را مورد بررسی قرار دهیم.

نماد خارجی و فیزیکی از یک عمل مجرمانه در عالم واقع به عنصر مادی تعبیر می‌شود و این عنصر خود متشکل از عوامل و شرایطی است که وجود آن‌ها لازمۀ تحقق جرم می‌باشد.

بند اول-رفتار مجرمانه:

در تعریف رفتار مجرمانه آمده است که «عمل یا رفتاری است که قانون حالات مختلف آن را از جمله انجام یا عدم انجام آن، وضعیت یا حالت و … حسب هر جرم اعلام و برای آن مجازات تعیین نموده است» که ممکن است به شکل‌های ذیل نمود پیدا کند.

الف) فعل: که بر دو قسم مادی یا معنوی تقسیم می‌شود. از مصادیق فعل مادی می‌توان به کشتن، بردن، انتقال دادن اشاره کرد و رفتارهایی چون توهین، فریاد زدن و ترساندن از مصادیق عنوان مجرمانه به صورت فعل مثبت معنوی است.

ب) ترک فعل: به عنوان فعل منفی نیز مشهور است که اصولاً به صورت مادی تحقق می‌یابد، مانند نبستن در، انجام ندادن یک عمل و … البته ممکن است به صورت معنوی نیز تحقق یابد، مانند این‌که نگهبان بانک پلیس را از وضعیت سرقت مطلع نمی‌کند.

ج) فعل ناشی از ترک فعل: به نوعی به نتیجه رفتار مجرمانه ناشی از فعل منفی گفته می‌شود، مانند این‌که مادری به فرزند خود شیر نمی‌دهد تا او بمیرد و در صورتی جرم محسوب می‌شود که مقنن صریحاً به این نتیجه تصریح کند.

د) حالت: رفتار مجرمانه‌ای که مربوط به وضعیت روحی و روانی یا شغلی شخص است مانند ولگردی یا اعتیاد یا فاحشگی. در مواد ۶۶۸ و ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی که به عنوان عنصر قانونی جرم تهدید به شمار می‌روند، قانون‌گذار عبارت «تهدید» را به کار برده است؛

لیکن از قید «به هر نحو» و «جبر و قهر یا اکراه و تهدید» مندرج در مواد باید چنین استنباط کرد که رفتار مجرمانه ممکن است به صورت مادی (ایما و اشاره یا نوشتن) یا معنوی (صحبت، تلفن زدن) تحقق یابد که در هر حال رفتار مجرمانه این جرم به صورت فعل مثبت نمود پیدا می‌کند و با ترک فعل، تهدید امکان ندارد.

بند دوم- شرایط و اوضاع و احوال لازم برای ارتکاب جرم

قانونگذار برای تحقق جرم تهدید یا اکراه و اعمال مجازات توهین و تهدید، بعضی از شرایط را لازم دانسته که باید توسط محاکم قضایی این شرایط برای متهم کردن مرتکب احراز گردد. این شروط توضیح داده می شود:

الف) مرتکب و مجنی علیه: بنا به تصریح ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی، هر شخص حقیقی می‌تواند مرتکب این جرم شود و همچنین مجنی علیه این جرم نیز به جهت ماهیت این جرم، شخص حقیقی است و هیچ ویژگی خاصی در جانی یا مجنی علیه برای تحقق جرم شرط نشده است.

ب) وسیله ارتکاب جرم: در جرم تهدید موضوع ماده ۶۹۹ قانون‌گذار با به کار بردن عبارت «به هر نحو» این معنی را می‌رساند که وسیلۀ ارتکاب شرط نیست و تهدید به هر طریقی و با هر وسیله‌ای مشمول مقررات جزایی خواهد بود.

ج) شرایط تحقق جرم: در ماده ۶۶۹ تهدید به قتل یا ضررهای نفسی یا شرفی یا مالی یا افشای سری نسبت به خود یا بستگان از موضوعات تهدید تلقی شده است. لازم به ذکر است که موارد مذکور افاده حصر می‌نماید.

ضررهای نفسی شامل هرگونه آسیب به سلامتی و نفس شخص می‌گردد و در مورد ضرر شرفی هر موردی که بتوان به شرافت، آبرو، عرض و ناموس شخص یا بستگانش مربوط کرد تهدید به آن، تهدید به ضرر شرفی است.

افشاء سر، شامل مواردی است که شخص در مقام اخفاء آن برمی‌آید و پنهان ماندنش برای وی حائز اهمیت است. ( مجازات توهین و تهدید )

صرف تهدید نمی‌تواند مصداق عنصر مادی جرم باشد؛ لاجرم برای اعمال مجازات توهین و تهدید، باید دارای شرایط ذیل باشد.

اولاً: تهدیدکننده قادر به انجام آن باشد.

ثانیاً: با توجه به وضعیت تهدیدشونده احتمال وقوع آن باشد.

ثالثاً: تهدید امری نسبی است و وضعیت تهدید شونده در آن مؤثر می‌باشد و ضابطه و ملاک تشخیص آن عرف می‌باشد.

مزاحمت تلفنی توأم با تهدید یا فحاشی

حال که با میزان مجازات توهین و تهدید آشنا شدیم، بهتر است در خصوص مجازات تهدید از طریق مزاحمت تلفنی بدانیم.

چنانچه عمل مشتکی‌ عنه صرفاً مزاحمت تلفنی باشد و توأم با جرم دیگر مانند فحاشی و استعمال الفاظ رکیکه نباشد رسیدگی به موضوع حسب تبصره ۲ ماده ۱۴ قانون اصلاح شرکت مخابرات مصوب ۱۳۶۶ با شرکت مخابرات بوده که با احراز مزاحمت به قطع تلفن مزاحم اقدام می‌نماید؛

اما چنانچه مزاحمت تلفنی همراه با جرائم دیگر از قبیل تهدید یا فحاشی باشد رسیدگی به بزه ارتکابی با دادسرای محل خواهد بود.