شورای عالی کار چیست

شورای عالی کار چیست

در این مقاله قصد داریم تا بدانیم که شورای عالی کار چیست و اعضای تشکیل دهنده آن چه کسانی هستند؟ سپس به بیان تکالیف و وظایف این شورا خواهیم پرداخت

نهادی ویژه و تخصصی است که وظیفه اصلی آن تعیین سیاست های کلی و اتخاذ تدابیر و دستور العمل های مربوط به حقوق کار است.

شورای عالی کار طبق قانون کار که مقررات ویژه ای در راستای نظم بخشیدن به روابط کار در جامعه و حمایت از حقوق کارگران تعیین کرده است، تشکیل شد.

بر اساس فصل دهم قانون کار، اعضای شورای عالی کار متشکل از نمایندگان دولت، کارگران و کارفرمایان می شود.

دلیل این انتخاب تضمین سیاست های تنظیم شده با نظر گرفتن منافع سه جانبه دولت، کارگر و کارفرما در حقوق کار است.

در ادامه این مطلب به بررسی وظایف و تکالیف شورای عالی کار بر اساس قانون کار می پردازیم.

اعضای شورای عالی کار

برای اینکه بهتر متوجه شویم که شورای عالی کار چیست بهتر است بدانیم که اعضای تشکیل دهنده این شورا چه کسانی هستند. اعضای اصلی شورای کار به شرح زیر هستند:

• وزیر کار و امور اجتماعی به عنوان ریاست شورا.
• دو نفر از افراد بصیر و مطلع در مسائل اجتماعی و اقتصادی به پیشنهاد وزیر کار و امور اجتماعی و تصویب هیئت وزیران، یک نفر از آن ها از اعضای شورای عالی صنایع.
• سه نفر از نمایندگان کارفرمایان، یک نفر از آن ها از بخش کشاورزی به انتخاب کارفرمایان.
• سه نفر از نمایندگان کارگران، یک نفر از آن ها از بخش کشاورزی به انتخاب کانون عالی شوراهای اسلامی کار.

نحوه انتصاب اعضای نمایندگان کارگران در شورای عالی کار

حال که دانستیم شورای عالی کار چیست بهتر است تا نحوه انتصاب اعضای آن را نیز بدانیم.

کانون عالی شوراهای اسلامی نمایندگان کارگر عضو شورای عالی کار را انتخاب و تعیین می کند.

اگر کارگری قصد حضور در شورای عالی کار به عنوان نماینده کارگران را داشته باشد، باید مراحل زیر را طی کند:

• مرحله اول: به عنوان نماینده کارگران یا شورای اسلامی کار در محل کارش انتخاب شده و دو سوم آرا را دریافت کند.
• مرحله دوم: کاندید شدن در کانون استان و رای آوردن به عنوان هیئت مدیره کانون شورای اسلامی استان
• مرحله سوم: کاندید شدن در مجمع کانون عالی کشور درصورت آوردن رای کافی و کاندید شدن به عنوان عضو هیئت مدیره کانون عالی شوراهای اسلامی کل کشور
  در صورت انتخاب شدن در کانون عالی کشور در جلسه هیئت مدیره کانون عالی، ۳ نفر تحت عنوان نمایندگان کارگران در شورای عالی کار انتخاب می شوند.

بر این اساس، نمایندگان کارگران در شورای عالی کار باید حداقل در سه یا چهار انتخابات کاندیدا شده و رای آورند:

• محل کارشان.
• استان محل کارشان.
• سطح کشور و انتخاب هیئت مدیره کانون عالی شوراهای اسلامی کار کشور.
• نحوه انتصاب اعضای نمایندگان کارگران

وظایف شورای عالی کار چیست؟

ازجمله وظایف مهم شورای عالی کار می توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱- تعیین حداقل حقوق کارگران:

طبق ماده ۳۵ قانون کار، تعیین ضوابط و مزایای مربوط به مزد ساعتی، کارمزد ساعتی و کارمزد مشاغل قابل شمول موضوع این ماده که به پیشنهاد شورای عالی کار به تصویب وزیر کار و امور اجتماعی می رسد، بر عهده شورای عالی کار است.

علاوه بر این، طبق ماده ۴۱ قانون کار، شورای عالی کار وظیفه تعیین میزان پایه حقوق وزارت کار کارگران با توجه به معیارهای خاصی را برای نقاط مختلف کشور یا صنایع مختلف بر عهده دارد.

ازجمله این معیارها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

حداقل مزد کارگران با توجه به درصد تورمی که از جانب بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اعلام می شود.

حداقل مزد بدون توجه به مشخصات جسمی و روحی کارگران و ویژگی های کار محول شده باید به قدری باشد که زندگی یک خانواده با تعداد متوسط اعلام شده توسط مراجع رسمی را تامین کند.

۲- حمایت از حقوق کارگران:

تدوین آیین نامه هایی درباره حمایت از کارگران از دیگر وظایف شورای عالی کار مقرر شده در قانون کار است.

به طور مثال، طبق ماده ۷۵ قانون کار، انجام کار های خطرناک، سخت و زیان آور و حمل بار بیش از حد مجاز با دست و بدون استفاده از وسایل مکانیکی، برای کارگران زن ممنوع بوده

و دستورالعمل آن و تعیین نوع و میزان این موارد باید با پیشنهاد شورای عالی کار توسط وزیر کار و امور اجتماعی تصویب شود.

همچنین طبق ماده ۱۵۴ قانون کار، کارفرمایان جهت ایجاد و اداره امور شرکت های تعاونی کارگران کارگاه خود باید تسهیلات لازم را مثل محل کار و وسایل کار را فراهم کنند.

طبق ماده ۲۷ قانون کار، در صورتی که کارگری در حین انجام وظایف خود قصور کند یا آیین نامه های انضباطی کارگاه را حتی بعد از تذکر کتبی، نقض کند،

کارفرما می تواند پس از موافقت شورای اسلامی کار، حقوق معوقه را مطالبه کرده و به نسبت هر سال سابقه کار معادل یک ماه آخرین حقوق کارگر را به عنوان حق سنوات به او پرداخت و قرارداد کار را فسخ کند.

ساختار شورای عالی کار چیست

اعضای اصلی شورای عالی کار به جز وزیر کار و امور اجتماعی، برای مدت زمان ۲ سال تعیین شده و بعد از آن انتخاب دوباره آن ها بلامانع است.

همچنین بر اساس ماده ۱۶۸ قانون کار، شورای عالی کار ماهی یک بار جلسه تشکیل داده و در صورت ضرورت جلسات فوق العاده به دعوت رئیس یا تقاضای سه نفر از اعضای شورا تشکیل می شود.

جلساتی تشکیل شده در شورای با حضور ۷ نفر از اعضا به رسمیت رسیده و تصمیمات آن نیز با اکثریت آرا اعتبار دارد.

همچنین شورای عالی کار یک دبیرخانه دائمی دارد که کارشناسان مسائل کارگری و اقتصادی و اجتماعی و فنی دبیرخانه، مطالعات مربوط به روابط و شرایط کار و اطلاعات دیگر موردنیاز را تهیه کرده و آن ها را در اختیار شورای عالی کار قرار می دهند.

محل دبیرخانه شورای عالی کار در وزارت کار و امور اجتماعی است و مسئول آن به پیشنهاد وزیر کار و امور اجتماعی و تصویب شورای عالی کار انتخاب می شود.

او می تواند به عنوان دبیر شورای عالی کار، در جلسات شورای عالی کار حضور داشته باشد، اما حق رای دادن ندارد.

موارد معافیت از قانون کار برای شورای عالی کار چیست

بر اساس قانون کار، شورای عالی کار می تواند درباره موارد معافیت از قانون کار پیشنهاداتی را ارائه کند.

به طور مثال طبق ماده ۱۸۹ قانون کار، فعالیت های مربوط به موارد زیر، به پیشنهاد شورای عالی کار و تصویب هیئت وزیران می توانند از قانون کار معاف شوند:

• پرورش و بهره برداری از درختان میوه.
• انواع نباتات، جنگل ها، مراتع و پارک های جنگلی.
• دامداری و تولید و پرورش ماکیان و طیور.
• صنعت نوغان، پرورش آبزیان و زنبور عسل.
• کاشت، داشت و برداشت و سایر فعالیت های کشاورزی.

همچنین طبق ماده ۱۹۱ قانون کار، کارگاه های کوچکی که تعداد اعضای آن از ۱۰ نفر کمتر هستند را می توان بر حسب مصلحت، به صورت موقت از شمول برخی از مقررات این قانون مستثنی کرد.

تشخیص دادن مصلحت و موارد استثنا بر حسب آیین نامه ای است که با پیشنهاد شورای عالی کار به تصویب هیئت وزیران می رسد.