شرایط تغییر نام

شرایط تغییر نام و نام خانوادگی

در این مقاله قصد داریم تا شرایط تغییر نام و نام خانوادگی را که یکی از موارد رایج مراجعه اشخاص به ثبت احوال است توضیح دهیم. برای مثال گاهی افراد از نام، نام خانوادگی و یا پسوند فامیلی خود ناراضی بوده و برخی نیز ادعا می کنند که سن شناسنامه ای آن ها مطابق با سن واقعیشان نیست و نیاز به کاهش یا افزایش دارد.

اگرچه حجم تقاضا در این خصوص بالاست اما معمولا تنها به تعداد کمی از این درخواست ها ترتیب اثر داده می شود. زیرا انجام اینگونه تغییرات تابع ضوابط قانونی خاصی است و تنها در صورت وجود شرایطی انجام می شود. بنابراین پیشنهاد می کنیم برای اطلاع از شرایط تغییر نام و نام خانوادگی با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.

برای مشاهده نمونه دادخواست برای انجام این کار می توانید به مقاله « نمونه دادخواست تغییر نام » رجوع نمایید.

اصلاح تاریخ تولد / شرایط تغییر سن در شناسنامه مطابق قانون

پیش از اینکه به بیان شرایط تغییر نام و نام خانوادگی بپردازیم بهتر است درباره اصلاح تاریخ تولد صحبت کنیم.

شاید شما هم از بزرگان خانواده شنیده باشید که وقتی یکی از فرزندان خانواده به دلایلی فوت می کرد شناسنامه او را برای فرزند بعدی درنظر می گرفتند. به این ترتیب فرزند جدید شناسنامه خواهر یا برادر بزرگتر خود را داشت و سن شناسنامه ای او بیشتر از سن واقعی آنها است.

مطابق قانون این افراد، تحت شرایطی که قانون مقرر کرده است و پس از ارایه درخواست خود و طی مراحل مورد نیاز اقدام به تغییر سن شناسنامه خود نمایند.

شایان ذکر است در خصوص مراحل تغییر سن میبایست بین دو حالت قایل به تفکیک شد:

۱- حالتی که شخص ادعا می کند سن شناسنامه ای وی، بیش از پنج سال با سن واقعی او اختلاف دارد ،

۲- حالتی که کمتر از پنج سال اختلاف، مورد ادعا باشد.

الف) تغییر سن بیشتر از پنج سال مطابق قانون

مطابق با ماده واحده و تبصره قانون حفظ و اعتبار اسناد سجلی و جلوگیری از تزلزل آنها مصوب مجلس شورای اسلامی به شماره ۵۷۶-ق مورخ ۱۷/۱۱/۱۳۶۷، چنانچه شخصی، متقاضی تغییر سن شناسنامه ای خود، برای بیش از پنج سال می باشد، میبایست ابتدا به دبیرخانه کمیسیون تشخیص سن ادارات ثبت احوال محل صدور شناسنامه خود رجوع نموده و مدارک مورد نیاز را تسلیم و رسید آن را دریافت کند.

پس از آن، کمیسیونی مرکب از فرماندار یا بخشدار، رئیس اداره ثبت احوال محل و پزشک منتخب مدیرعامل سازمان بهداری استان و رئیس شورای اسلامی شهر و یا بخش محل صدور شناسنامه و با عضویت و ریاست قاضی دادگاه صالحه محل تشکیل می گردد و چنانچه اثبات شود اختلاف سن واقعی با سن شناسنامه ای بیش از ۵ سال است می تواند سن خود را اصلاح نماید.

تاریخ تشکیل جلسه رسیدگی، توسط دبیرخانه کمیسیون تشخیص سن محل صدور شناسنامه به خواهان ( متفاضی ) ابلاغ میشود و وی مکلف است در وقت تعیین شده با در دست داشتن شناسنامه عکس دار در کمیسیون مربوطه حاضر شود .

مدارک مورد نیاز برای تغییر سن شناسنامه بیش از پنج سال:

• درخواست کتبی متقاضی مطابق با فرم شماره ۸.
• یک قطعه عکس جدید .
• ارائه اصل شناسنامه عکسدار و کپی آن
• اصل تصویر مدارک مربوط به قیم یا وصی برای افراد تحت سرپرستی
• اصل و تصویر حکم رشد برای اشخاص کمتر از ۱۸ سال که شخصا” مراجعه می‌نمایند .
• تهیه فیش بانکی مطابق تعرفه مقرر نزد هر یک از شعب بانک ملی ایران بنام سازمان ثبت احوال کشور .

ب) تغییر سن شناسنامه کمتر از پنج سال

در صورتی که تغییر سن شناسنامه کمتر از پنج سال مورد ادعا باشد، متقاضی با مشکلات کمتری مواجه است.

برای این منظور نیازی به مراجعه به کمیسیون تشخیص سن نمی باشد و متقاضی تنها کافیست به دادگستری مراجعه نموده و ضمن تقدیم دادخواست مورد نظر خود و طی کردن تشریفات اداری و تسلیم مدارک مورد نظر خود، در این خصوص اقدام به عمل آورد.

تغییر نام و نام خانوادگی در شناسنامه

پیش از اینکه به شرایط تغییر نام و نام خانوادگی بپردازیم باید به بررسی دلایلی که افراد تقاضای تغییر نام خود را دارند بپردازیم.

گاهی ممکن است اشخاص از اسم خود ناراضی باشند برای مثال ممکن است اسمی که برای آن ها انتخاب شده، یک نام غیر متعارف یا قدیمی باشد و یا دیگران آن ها را با اسمی غیر از اسم شناسنامه ای شان صدا بزنند در این موارد اغلب به فکر تغییر نام خود می افتند.

از همین رو یکی از رایج ترین اصلاحاتی که افراد جامعه مایل هستند در شناسنامه خود انجام دهند، تعویض نام و نام خانوادگی خود می باشد.

از آنجایی که اشخاص اصولا در انتخاب نام خود هیچ اختیاری نداشته اند و این امر کاملا از جانب والدین به آن ها تحمیل شده است، لذا قانون، شرایطی را پیش بینی نموده است که افراد در برخی موارد قادر به تغییر نام و نام خانوادگی خود باشند.

در ارتباط با نام خانوادگی نیز همین دلایل افراد را به فکر انجام اصلاحات می اندازد مثلا ترکیبی بودن نام خانوادگی به نحوی که یک نام محسوب نشود و…

شرایط تغییر نام و نام خانوادگی در نظام حقوقی ما

مطابق ماده ۲۰ قانون ثبت احوال که از اسامی ممنوع نیز نام برده شده است، به دارندگان آن اسامی اختیار داده است که با مراجعه به مراجع مربوطه و طی نمودن مراحل قانونی، اقدام به تغییر نام و نام خانوادگی خود نمایند.

کدام اسامی قابل تغییرند؟

دانستن شرایط تغییر نام و نام خانوادگی یعنی اینکه کدام اسامی قابل تغییر هستند ؟ مطابق این ماده، اسامی قابل تغییر به شرح زیر می باشند:

• اسامی مرکبی که عرفا” یک نام محسوب نمی شوند ( اسامی مرکب ناموزون ) مانند : ” ، شهره فاطمه ، حسین معروف به کامبیز و ….”
• نام هایی که موجب هتک حیثیت مقدسات اسلامی می گردد .مانند : ” عبدالات، عبدالعزی ” ( لات و عزی نام دو بت در مکه معظمه دوران قبل از اسلام است )
• القاب اعم از ساده و مرکب، مانند : ” ملک الدوله، خان، یا شوکت الملک، حاجیه سلطان و سلطانعلی “
• عناوین اعم از عناوین لشکری و یا کشوری و یا ترکیبی از اسم و عنوان مانند : ” سروان، سرتیپ، دکتر، شهردار و یا سروان محمد و شهردار علی
• اسامی نامتناسب با جنس، مانند : ” ماشاءاله برای اناث و یا انتخاب نام اشرف و یا اکرم برای افراد ذکور”
• اسامی زننده و مستهجن: زننده و مستهجن آن دسته از نام هایی است که بر حسب زمان، مکان یا مورد به دلایل و جهات زیر برای دارنده آن زننده و مستهجن باشد و مراتب به تأیید شورایعالی برسد.
• نام هایی که با عرف و فرهنگ غالب و مقدسات مذهبی مردم مغایر باشد .مانند ” لات، خونریز، چنگیز و … “
• نام هایی که معرف صفات مذموم و مغایر با ارزش های والای انسانی است .مانند : گرگ ، قوچی و ….نام هایی که موجب تحقیر اشخاص بوده و یا معنای لغوی آن در جامعه قابل پذیرش نباشد. مانند : ” صد تومانی، گت آقا، کنیز، گدا و … “
• تصحیح اشتباهات املایی در نام اشخاص که به دلیل عدم آشنائی مامور با لهجه ها و الفاظ و معانی محلی و یا ناشی از تلفظ اظهار کننده پیش آمده .
  حذف کلمات زائد و غیر ضروری در نام اشخاص .
• هم نام بودن برادران و یا خواهران در یک خانواده.
• هم نام بودن فرزند با پدر و یا مادر در یک خانواده.
• تغییر نام کسانی که با تأیید مراجع ذیصلاح به دین مبین اسلام مشرف می شوند.
• تغییر نام ها از صورت عربی به شکل فارسی از قبیل رحمن به رحمان، اسمعیل به اسماعیل، اسحق به اسحاق و …
• تغییر نام کسانی که تغییر جنسیت داده و دادگاه صالحه حکم به تغییر نوع جنس در اسناد سجلی و شناسنامه آنان صادر نموده است.پیشوند ” عبد ” خاص اسامی و صفات ذات پروردگار است و در سایر موارد متقاضی می تواند تقاضای حذف آنرا بنماید.
• تغییر نام کسانی که نام آنها اسامی ایام هفته باشد.

مدارک لازم برای تغییر نام و نام خانوادگی

حال که شرایط تغییر نام و نام خانوادگی را بیان نمودیم لازم است به بررسی مدارک لازم برای انجام این کار را ارائه دهیم.

• ارایه اصل شناسنامه و دو کپی از آن.
• مراجعه به اداره ثبت احوال و تکمیل فرم درخواست تغییر نام. (فرم شماره ۵)
• پرداخت هزینه مربوطه مطابق تعرفه مقرر جاری.

مراحل لازم برای تغییر نام و نام خانوادگی

حال که شرایط تغییر نام و نام خانوادگی را مورد بررسی قرار دادیم بهتر است مراحل لازم برای انجام این کار را برای شما بیان کنیم.

شخص متقاضی برای تغییر دادن نام یا نام خانوادگی، از زمان تقدیم درخواست به اداره ثبت تا صدور شناسنامه جدید، باید مراحل زیر را طی نماید:

۱- رجوع به اداره ثبت احوال

۲- ارایه مدارک لازم به همراه درخواست مورد نظر

۳- بررسی اصالت و صحت اسناد توسط کارشناسان اداره ثبت

۴- بررسی درخواست متقاضی بر طبق قانون

۵- صدور شناسنامه جدید در صورت پذیرش تقاضا.

چه اشخاصی می توانند متقاضی تغییر نام و نام خانوادگی خود شوند؟

حال که شرایط تغییر نام و نام خانوادگی را بیان کردیم بهتر است بدانیم که چه کسانی می توانند برای انجام این کار اقدام کنند.

برای انجام تغییر نام، شخص متقاضی باید دارای شرایط زیر باشد و در غیر اینصورت پدر و جد پدری و یا سرپرست قانونی او میبایست در این خصوص اقدام نمایند:

• اشخاص دارای ۱۸ سال تمام
• برای اشخاص زیر ۱۸ سال، داشتن حکم رشد از دادگاه لازم می باشد.
• پدر یا جد پدری برای فرزندان کمتر از ۱۸ سال.
• سرپرست قانونی ( قیم، امین، وصی ) در خصوص افراد صغیر و محجور با دردست داشتن مدارک مستند که سمت او را احراز نماید.