1/5 - (1 امتیاز)

بررسی جرم انتشار عکس در فضای مجازی و تهدید به آن

در این مقاله قصد داریم تا درباره جرم انتشار عکس در فضای مجازی اطلاعات جامع و کاملی را به شما عزیزان ارائه دهیم. این روزها با فراگیر شدن فضای مجازی و سهولت استفاده از آن برای تمامی افراد جامعه، این تکنولوژی مضراتی را نیز به بار آورده و گاها تبدیل به ابزاری جهت سودجویی و سوء استفاده بعضی افراد شده است.

یکی از پیامد های منفی این قضیه، شیوع ارتکاب جرم انتشار عکس در فضای مجازی است که قربانیان زیادی را به خود گرفته است.

در بسیاری از موارد نیز ممکن است شخص مرتکب، صرفا دیگری را تهدید به انتشار فیلم و عکس های خصوصی نماید تا از این طریق، وی را مجبور به انجام خواسته های خود نماید و یا اصطلاحا باج گیری کند. در اینصورت نیز، صرف تهدید به این قضیه، مجازات کیفری مرتکب را به همراه خواهد داشت.

به دلیل پیامدهای روانی و اجتماعی منفی جرم انتشار عکس در فضای مجازی و ضربه شدیدی که به حیثیت و شرافت افراد و حتی خانواده هایشان در اثر این عمل وارد می شود، قانونگذار ما، در دو ماده برای این جرم، مجازات وضع کرده است.

ولی قبل از پرداختن به مجازات جرم انتشار عکس در فضای مجازی، ابتدا باید شرایط تحقق این جرم و عناصر آن را بررسی کرد تا به طور دقیق تعیین شود که این عمل، تحت چه شرایطی جرم محسوب می شود؟ آیا صرف تهدید به آن، بدون ارتکاب آن نیز جرم است؟ در صورت تهدید و عملی کردن آن، آیا یک جرم به وقوع می پیوندد یا دو جرم؟ و… که در ادامه به بررسی این موضوعات خواهیم پرداخت.

شرایط تحقق جرم انتشار عکس در فضای مجازی

مواد (۷۴۴) و (۷۴۵) قانون مجازات اسلامی و یا همان (۱۶) و (۱۷) قانون جرایم رایانه ای شرایط وقوع این جرم را بر شمرده اند.

این دو ماده مقرر می دارند:

«هرکس به وسیله سامانه های رایانه ای یا مخابراتی، فیلم یا صوت یا تصویر دیگری را تغییر دهد یا تحریف نماید و آن را منتشر کند و یا با علم به تغییر یا تحریف آن منتشر نماید، به نحوی که عرفاً موجب هتک حیثیت او بشود، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون (۵.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا چهل میلیون (۴۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.»

تبصره ـ اگر تغییر یا تحریف به صورت مستهجن بوده باشد، مرتکب به حداکثر هر دو مجازات مقرر محکوم می شود.

ماده ۷۴۵ـ هر کس به وسیله سامانه های رایانه ای یا مخابراتی صوت یا تصویر یا فیلم خصوصی یا خانوادگی یا اسرار دیگری را بدون رضایت او جز در موارد قانونی منتشر کند یا در دسترس دیگران قرار دهد، به نحوی که منجر به ضرر یا عرفاً موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون (۵.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا چهل میلیون (۴۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

همانطور که ملاحظه می نمایید، تفاوت این دو ماده در اینست که در اولی، مرتکب ابتدا به تغییر و تحریف فیلم و عکس دیگری می پردازد و سپس آن را انتشار می دهد درحالیکه در دومی بدون تغییر و تحریف، آن را منتشر می نماید.

تفاوت دیگر اینست که در ماده (۷۴۴)، ورود ضرر به قربانی شرط تحقق جرم نیست بلکه صرف هتک حیثیت کافیست لیکن مطابق ماده (۷۴۵) علاوه بر هتک حیثیت، ورود ضرر به قربانی نیز شرط است.

لذا مطابق این دو ماده، شرایط تحقق این جرم، به قرار زیر می باشد:

الف) از آنجایی که این جرم در زمره جرایم رایانه ای قرار دارد لذا برای تحقق آن، انتشار، حتما باید به وسیله سامانه های رایانه ای یا مخابراتی انجام شود. بنابراین انتشار، از طریق پوستر و اعلامیه و … تحت این ماده قابل مجازات نیست بلکه مواد دیگری به آن اختصاص داده شده است.

ب) مطابق ماده (۷۴۵)، عمل انتشار فیلم و عکس باید بدون رضایت قربانی صورت گرفته باشد. همچنین به دستور قانون یا مقامات قضایی نیز نباشد.

ج) فیلم یا عکس یا صوت متعلق به دیگری باشد. بنابراین، انتشار فیلم و عکس یا صوت خود شخص، تحت این ماده قابل مجازات نمی باشد بلکه در صورت دارا بودن شرایط خاص، مثلا مستهجن بودن، تحت مواد دیگری قابل پیگیری می باشد.

د) فیلم یا عکس یا صوت دیگری، حتما باید منتشر شود یا به گونه ای در دسترس دیگران قرار گرفته باشد. یعنی به گونه ای باشد که صدق عنوان انتشار کند.

ه) شخص عمدا و با سوء نیت و آگاهانه این عمل را مرتکب شده باشد و چنانچه از روی سهو خطا باشد تحت این ماده قابل پیگرد نیست.

و) شخص قربانی از ارتکاب این جرم، ضرر ببیند و یا این عمل، عرفا موجب هتک حیثیت او شود. بنابراین، برای تحقق این جرم، باید نتیجه ای از آن حاصل شود و صرف ارتکاب آن بدون ایراد ضرر و هتک حیثیت، جرم نیست.

ز) ماده(۷۴۴)، ناظر به موردی است که مرتکب، ابتدا، فیلم یا عکس یا صوت دیگری را تغییر یا تحریف می کند و سپس آن را منتشر می کند. برای مثال از طریق فتوشاپ باشد. بنابراین برای اعمال مجازات، طبق این ماده، لازم است که مرتکب ابتدا به تغییر و تحریف، پرداخته باشد.

مجازات جرم انتشار عکس در فضای مجازی طبق قانون

چنانچه شرایط تحقق این جرم که در مطالب قبلی به آن پرداخته شد، وجود داشته باشد مجازات شخص مرتکب طبق مواد (۷۴۴) و (۷۴۵) قانون مجازات اسلامی به قرار زیر می باشد:

«… به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون (۵۰۰۰۰۰۰۰) ریال تا چهل میلیون ریال (۴۰۰۰۰۰۰۰) ریال، یا هر دو مجازات( حبس و جزای نقدی) محکوم می شود.»

نکته) طبق تبصره ماده (۷۴۵)، چنانچه عمل تغییر یا تحریف فیلم و عکس، به گونه ای انجام شود که صورت مستهجن در آید، مرتکب به حداکثر هر دو مجازات محکوم می شود. ( یعنی چهل میلیون ریال و دو سال حبس)

جرم تهدید به انتشار عکس در فضای مجازی

علاوه بر جرم انتشار عکس در فضای مجازی ، قانونگذار برای تهدید به انجام آن نیز مجازاتی در نظر گرفته است.

به دلیل حساسیتی که اشخاص بر حریم خصوصی خود و خانواده هایشان دارند، بسیار پیش می آید که این قضیه تبدیل می شود به ابزاری جهت اخاذی و کلاهبرداری افراد سودجو که با تهدید دیگران به انتشار فیلم، عکس، صوت یا اسرار شخصی و خانوادگی شان از طریق فضای مجازی، دیگران را برای رسیدن به خواسته هایشان تحت فشار قرار دهند.

لذا قانونگذار ما در این مورد هم ساکت نمانده است و برای اینگونه اشخاص به صرف تهدید، حتی بدون عملی کردن آن، مجازات وضع کرده است.

طبق ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی تهدید به جرم عبارت است از:

«هر کس دیگری را به هر نحوی، به قتل یا ضررهای نفسی و شرافتی یا مالی یا به افشای سری نسبت به خود یا بستگان او تهدید کند، اعم از اینکه به واسطه این کار، تقاضای دریافت وجه یا انجام امر یا ترک فعلی را کرده یا نکرده باشد، به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه یا زندان از دو ماه تا دو سال محکوم می شود.»

شرایط تحقق جرم تهدید به انتشار فیلم و عکس خصوصی

حال که شرایط جرم انتشار عکس در فضای مجازی را بررسی کردیم لازم است بدانیم که اکر فرد تنها تهدید به انتشار آنها کند نیز باز هم مرتکب جرم شده و مجازات برای وی در نظر گرفته شده است . در ادامه می توانید شرایط تحقق این جرم را ملاحظه نمایید:

الف) تهدید کننده قادر به انجام آن فعل باشد. بنابراین چنانچه شخصی که هیچگونه سواد رایانه ای و دسترسی به اینترنت نداشته باشد، جرم تهدید به وقوع نمی پیوندد.

ب) وضعیت تهدید شونده به گونه ای باشد که امکان وقوع آن باشد. مثلا تهدید به شخصی که هیچگونه فیلم و عکس از خود ندارد به انتشار آن، جرم نیست.

ج) تهدید امری نسبی است و وضعیت تهدید شونده در آن مؤثر است و ملاک تشخیص آن عرف می ‌باشد. یعنی تهدید باید به گونه ای باشد که عرفا، موجب خوف و ترس شخص نرمال و متعارف جامعه گردد.

مجازات جرم تهدید به انتشار فیلم و عکس خصوصی دیگران

پس از ارائه شرایط انتشار عکس در فضای مجازی گفتیم که حتی تهدید به انتشار آنها نیز مجازات در پی خواهد داشت. در ادامه می توانید مجازاتی که برای این جرم در نظر گرفته شده را مطالعه نمایید.

طبق ماده (۶۶۹) قانون مجازات اسلامی، «به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه یا زندان از دو ماه تا دو سال محکوم میشود.»

چنانچه مرتکب، علاوه بر تهدید به انتشار عکس و فیلم، مبادرت به عملی کردن تهدید خود نیز نماید، دو جرم تهدید و انتشار، به وقوع پیوسته و مطابق مقررات تعدد مادی جرم، مجازات می شود.

کاربران عزیز چنانچه در تنظیم دادخواست های خود به مشکل برخوردید کافی است تا با شماره های تماس 021-45518 و 09120253390 تماس حاصل فرمایید.