ترک انفاق و مجازات آن

مقدمه ای بر ترک انفاق و مجازات ترک انفاق

در این مقاله قصد داریم تا درباره ترک انفاق و مجازات ترک انفاق صحبت کنیم. اینکه ترک انفاق چه مجازاتی در پی دارد از جمله موضوعاتی است که در این مطلب گنجانده شده است. پس چنانچه می خواهید بدانید که ترک انفاق چه عواقبی دارد با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.

اینکه در روابط میان زن و شوهر برخی از حقوق فقط و فقط اختصاص به زن دارد. بنابراین در رابطه دو طرفه زن و شوهر برخی امور تکلیف مرد و حق زن است و نمی‌توان خلاف آن را تصور کرد. یکی از این حقوق نفقه است. مرد هر چقدر که از نظر مالی ناتوان باشد و زن هر چقدر اوضاع مالی خوبی داشته باشد باز هم در اصول موضوع تغییری ایجاد نمی‌کند. به هر حال مرد باید نفقه همسر خود را بپردازد.

می‌توان گفت در هیچ شرایطی این تکلیف شوهر نباید ترک شود. نتیجه ترک انفاق این تکلیف چه خواهد بود؟ به عبارتی مجازات ترک انفاق چیست ؟

تعریف ترک انفاق

پیش از اینکه به ذکر مجازات ترک انفاق بپردازیم باید بدانیم که ترک انفاق یعنی چه ؟ با ازدواج و تشکیل خانواده، زندگی مرد و زن به هم پیوند خورده و وحدت می‌یابد. این اجتماع کوچک، بر اساس مودت و دوستی و رعایت مبانی اخلاقی به راه خود ادامه می‌دهد و اداره آن با اعتماد متقابل و صلاحدید زن و شوهر انجام می‌شود.

اما زمانی که در خانواده اختلافی پدید می‌آید، نیاز به اصول و قواعدی احساس می‌شود که بر اساس آن داوری انجام شده و اختلاف حل شود. قوانین و مقررات در این مرحله پا به میدان می‌گذارند. بنابراین در یک خانواده سالم و بدون مشکل، همه چیز بر پایه اخلاق حل می‌شود و نوبت به قوانین و مقررات نمی‌رسد.

این قوانین و مقررات، در خصوص هزینه‌های زندگی همسر، وظیفه تامین مخارج را برعهده شوهر گذاشته است. این هزینه‌ها نفقه نام گرفته و شامل همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن مانند هزینه‌های درمانی و بهداشتی، مسکن، لباس، عذا، وسایل خانه و… می‌شود. وظیفه تامین هزینه‌های متعارف زندگی همسر با شوهر است.

نفقه اقارب

پیش از اینکه به بیان ترک انفاق و مجازات ترک انفاق بپردازیم باید بدانیم که به چه کسانی نفقه تعلق می گیرد. به همین دلیل لازم است تا با مقوله نفقه اقارب آشنا شویم.

شاید بدانید که برخی خویشاوندان نیز حق مطالبه نفقه دارند. اما این نفقه با آنچه که حق همسر است، تفاوت زیادی دارد. پرداخت نفقه به خویشان مشروط به این است که نفقه دهنده وضع مالی خوبی داشته باشد و برعکس، نفقه‌گیرنده از وضع مالی نامناسب برخوردار بوده و توان مالی نداشته باشد و نتواند از طریق اشتغال به شغلی، درآمدی که برای گذران زندگی کافی باشد، کسب کند.

وظیفه نفقه دادن تنها میان برخی از خویشاوندان وجود دارد و نه همه آنها؛ قانون مدنی وظیفه پرداخت نفقه را میان « اقارب نسبی در خط عمودی » قرار داده است. به عبارت دیگر ، کسانی که به واسطه ازدواج با کسی فامیل می‌شوند، به هیچ وجه حق گرفتن نفقه از او را ندارند (بجز حق نفقه زن از شوهر) و تنها میان کسانی که خویشاوندی نسبی دارند، وظیفه پرداخت نفقه وجود دارد.

منظور از «خط عمودی» روابط شخص است با پدر و پدربزرگ و مادربزرگ و هر چه که بالاتر برود و همچنین روابط با پسر و فرزندان او و همین‌طور فرزندان آنها هرچقدر که پایین برود. این افراد با شخص، خویشاوندی در خط عمودی دارند، اما برادر و خواهر و فرزندان آنها در خط عمودی با انسان خویشاوندی ندارند پس تکلیفی به پرداخت نفقه به آنها نیست و آنها هم وظیفه‌ای در این خصوص ندارند. به عبارتی کسانی با هم در خط عمودی خویشاوندی دارند که از یکدیگر متولد شده باشند.

مجازات ترک انفاق

حال که با ترک انفاق آشنا شدید لازم است بدانید که مجازات ترک انفاق چیست ؟ وقتی شوهری وظیفه دارد که نفقه همسر خود را بدهد یا مردی باید نفقه فرزند خود را بپردازد، باید راهی باشد که وی را به این کار اجبار کرد، در غیر این صورت تعیین و تاکید بر این حقوق بی‌فایده خواهد بود.

در قوانین ما، کسی که وظیفه نفقه دادن را ترک کند مرتکب جرم « ترک انفاق » شده و مجازات حبس در انتظار اوست. چنین شخصی مجرم بوده و بیش از شش ماه تا دو سال زندانی خواهد شد. اما شرایط تحقق این جرم چیست.

مرد باید به همسر خود نفقه بپردازد و وضعیت مالی نامناسب، نمی‌تواند بهانه‌ای برای شانه خالی کردن از این وظیفه باشد. اما در جرم ترک انفاق برای اینکه شوهر به خاطر نفقه ندادن مجازات شود، باید با وجود استطاعت مالی و وضعیت اقتصادی مناسب، از انجام وظیفه خود خودداری کند.

علاوه بر این در صورتی که شوهر ثابت کند که زن از وی تمکین نمی‌کرده است، نه‌تنها مجازاتی در انتظار او نخواهد بود، بلکه تکلیف پرداخت نفقه از گردن او ساقط می‌شود. البته این شوهر است که باید ثابت کند که زن وی تمکین نکرده است.

برای تحقق این جرم، باید شرایطی که پیش از این به‌عنوان مقدمه‌های پدید آمدن این تکلیف نام بردیم به وجود آید؛ مثلا باید وضع مالی خوبی داشته باشد و خویشاوند دیگر از شرایط مالی مناسب برخوردار نبوده و نتواند با اشتغال به شغلی هزینه‌های زندگی خود را تامین کند.

در صورت وجود این شرایط، کسی که از پرداخت نفقه اشخاص واجب النفقه خودداری کند به حبس تعزیری درجه ۶۶ (حبس بیش از شش ماه تا دو سال) محکوم خواهد شد.

مراجعه به دادگاه برای پیگیری حق

زنی که همسر وی هزینه‌های معمول زندگی او را تامین نمی‌کند، می‌تواند به دادگاه مراجعه کرده و الزام شوهر خود را به انجام وظیفه شرعی و قانونی وی درخواست کند.

در این صورت دادگاه میزان نفقه را معین می‌کند و به شوهر دستور می‌دهد که مخارج زندگی همسر خود را بر اساس آنچه دادگاه در حکم خود آورده، تامین کند.

در این صورت اگر باز هم مرد حاضر نشد که به وظیفه خود که این‌بار مورد تاکید دادگاه نیز قرار گرفته عمل کند، زن می‌تواند از دادگاه تقاضای طلاق کند. در چنین وضعی ادامه زندگی برای همسر کار ساده‌ای نخواهد بود به همین دادگاه پس از آنکه وجود شرایط را تشخیص داد، شوهر وی را مجبور به طلاق می‌کند.

علاوه بر این، در هنگام ازدواج برخی از زن و شوهرها، تشخیص می‌دهند که این موضوع را شرط کنند که در صورت خودداری شوهر از پرداخت نفقه حق دارند به وکالت از شوهر خود را طلاق دهند. این شرط نیز ممکن است در ارتباط با نفقه جزء شروط ضمن عقد ازدواج در سند ازدواج وجود داشته باشد.

اما باید بار دیگر یادآوری کرد که آنچه کانون خانواده را تداوم می‌بخشد حسن اخلاق است و قانون و دادگاه آخرین راه موجود است. بنابراین تمام آنچه بیان می‌شود، به عنوان آخرین گزینه ممکن باید مورد توجه باشد.