انواع دادخواست

انواع دادخواست

شاید ندانید که دادخواست چیست و با انواع دادخواست آشنایی کافی نداشته باشید. برای اینکه به این مفاهیم دسترسی پیدا کنید بهتر است با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.

اما پیش از اینکه با انواع دادخواست آشنا شوید بهتر است به مفهوم دادخواست بپردازیم.

دادخواست چیست ؟

به موجب ماده ۴۸ ق . ج . ا شروع رسیدگی در دادگاه مستلزم تقدیم دادخواست می باشد.

به وسیله دادخواست و کسی که دادخواهی می کند ( خواهان ) طرف خود را به دادرسی می خواند ( خوانده ) یعنی او را به دادگاه دعوت می کند تا با حضور طرفین ترافع و احقاق حق به عمل آید.

قانونگذار دادخواست را در دو مفهوم متفاوت به کار برده است:

مفهوم نخست – « دادخواست » ، در لغت ، مصدر مرکب مرخم ، « دادخواستن » است . دادخواستن ، از جمله به معنای و دادخواهی کردن ، عدالت طلبیدن ، تظلم و … آمده است.

دادخواست ، در ماده ۴۸ ق . ج . (ماده ۷۰ ق.ق.) در همین مفهوم به کار رفته است : «شروع رسیدگی در دادگاه مستلزم تقدیم دادخواست می باشد…» .

بنابراین به موجب این ماده شروع رسیدگی در دادگاه مستلزم دادخواهی کردن ، عدالت طلبیدن یا تظلم است . پس در این مورد به دادخواست و در مفهومی متفاوت از برگ دادخواست و به کار رفته و در واقع به معنای دادخواهی کردن است.

مفهوم دوم – دادخواست در بسیاری از مواد ق . ج .، به معنای سندی آمده که حاوی دادخواست به مفهوم نخست است. در این مفهوم دادخواست سندی است که به موجب آن از دادگاه دادخواهی می شود .

در حقیقت دادخواست باید به زبان فارسی در روی برگ های چاپی مخصوص نوشته شده و این برگ ، باید حاوی نکات مندرج در ماده ۵۱ ق . ج . باشد.

بنابراین دادخواست ، به مفهوم نخست ، با تسلیم « دادخواست » ، به مفهوم دوم و یا تسلیم برگ دادخواست ، با رعایت شرایط قانونی ، به عمل می آید. دادخواست ، از جمله در مواد ۵۳ ( بند ۱ ، ۵۷، ۵۹ ( جمله ی اخیر)، ۶۰ ق . ج . و … در مفهوم دوم به کار رفته است .

چنانچه می خواهید بدانید که دادخواست با درخواست چه تفاوتی دارد می توانید به مقاله « تفاوت دادخواست و درخواست » مراجعه نمایید.

تعریف انواع دادخواست

دادخواست انواع مختلفی دارد که می توانید برای اطلاع از تعریف هریک با ما تا انتهای این نوشتار همراه باشید. انواع دادخواست عبارتند از :

۱- دادخواست بدوی و شکایت

یکی از انواع دادخواست ، دادخواست بدوی سندی است که به وسیله آن خواهان، با رعایت مقررات، با تسلیم ادعاهای خود به دادگاه بدوی، درخواست رسیدگی و صدور رأی نموده و موجب می شود که دادرسی، به مفهوم اعم كلمه، در این مرحله آغاز گردد.

بنابراین دادخواست بدوی، در مقابل دادخواست شکایت از رای یعنی دادخوست های واخواهی، تجدید نظر، فرجام، اعاده دادرسی و اعتراض شخص ثالث به کار می رود.

 ۲- دادخواست اصلی و طاری

یکی دیگر از انواع دادخواست ، دادخواست اصلی سندی است که به موجب آن دعوای بدوی یا شکایت از رای اقامه می شود. بنابراین نه تنها دادخواست بدوی بلکه دادخواست واخواهی، تجدید نظر و… نیز اصلی شمرده می شود.

هر دادخواستی که در جریان دعوای اقامه شده تقدیم گردد، در صورت وحدت منشأ یا ارتباط کامل دعوای اقامه شده با دعوای اصلی، دادخوست طاری شمرده می شود و انواع مختلف آن بر اساس شخصی که آنها را تقدیم می نماید از هم متمایز می باشند.

بنابراین دادخواست اضافی سندی است که به وسیله آن خواهان، دعوای دیگری، علاوه بر دعوای قبلی، مطرح می نماید.

دادخواست متقابل سندی است که به وسیله آن خوانده اصلی علیه خواهان اصلی دعوا نموده و علی القاعده، کسب امتیازی غیر از رد ساده ادعای رقیب خود را درخواست می کند .

دادخواست جلب ثالث سندی است که به وسیله آن شخص ثالثی به دادرسی جلب می گردد.

دادخواست ورود ثالث سندی است که به وسیله آن شخص ثالثی وارد دادرسی می شود.

۳- دادخواست کتبی ، شفاهی و تلگرافی

یکی دیگر از انواع دادخواست ، دادخواست کتبی و دادخواست شفاهی است که تنها در ماده ۵۰۳ ق . ج . به کار گرفته شده است.

اگر چه مواد ۴۹ به بعد و مخصوصا ماده ۵۱ همان قانون مبین این امر است که دادخواست باید به صورت کتبی تقدیم شود.

اما ، با چشم پوشی از ماده ۵۰۳ ق . ج . « دادخواست شفاهی » بر خلاف « درخواست شفاهی » (ماده ۳۱۳ ق . ج .)، و موارد استفاده آن در هیچ یک از دیگر مواد قانون پیش بینی نشده است .

بنابراین باید پذیرفت که دادخواست ، در هر حال ، باید به صورت کتبی مطرح شود .

« دادخواست تلگرافی » نیز که در ماده ۷۱ ق. ق . پیش بینی شده بود و در موارد فوری می توانست تقدیم شده و آثار قانونی بر آن مترتب گردد ، در قانون جدید مسکوت مانده و نمی تواند واجد اثر شمرده شود و بنابراین در نقاطی که برگ دادخواست (چاپی مخصوص) در دسترس عموم نباشد قانون گذار تكليف دادخواهان را مشخص ننموده است .