آیا می توان وراث را از ارث محروم کرد ؟

آیا می توان وراث را از ارث محروم کرد؟

آیا می توان وراث را از ارث محروم کرد ؟ این جمله ای است که حداقل در فیلم های ایرانی شنیده اید که وقتی پدر خانواده از یکی یا چند نفر از فرزندانش ناراحت است می گوید که آنها را از ارث محروم خواهد کرد.

اما آیا این امر ممکن است؟ آیا می توان وراث را از ارث محروم کرد؟ برای پاسخ به این سوال با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.

شرایط نوشتن وصیت نامه

اما پیش از اینکه به پاسخ این سوال ( آیا می توان وراث را از ارث محروم کرد ؟ ) بپردازیم بهتر است تا کمی درباره نوشتن وصیت نامه و شرایط آن توضیح دهیم.

وصیت نامه سندی است که به موجب آن، فرد برای امور شرعی، شخصی و مالی خود پس از فوت تعیین تکلیف می کند.

تنظیم وصیت نامه به علایق دینی و حقوقی فرد بستگی دارد. وصیت نامه به ۳ شکل خودنوشت، سری و رسمی نوشته می شود.

نوشتن وصیت نامه به هر سه طریق مذکور برای معتبر بودن باید طبق شرایط مربوطه نوشته شوند. در غیر این صورت از درجه اعتبار ساقط خواهند بود.

به عنوان مثال برای نوشتن وصیت نامه خودنوشت باید به موارد زیر اشاره کرد:

1. نوشته شدن به خط موصی
2. داشتن تاریخ، روز ، ماه و سال به خط موصی
3. امضای وصیت نامه

به منظور آگاهی بیشتر در این زمینه می توانید به مقاله « شرایط نوشتن وصیت نامه » رجوع نمایید.

انواع وصیت نامه

پیش از اینکه بدانیم که آیا می توان وراث را از ارث محروم کرد بهتر است تا انواع وصیت نامه را بشناسیم.

وصیت نامه انواع محتلفی دارد که عبارتند از :

1. وصیت نامه خودنوشت
2. وصیت نامه سری
3. وصیت نامه رسمی

وصیت نامه رسمی در دفتر اسناد رسمی نوشته می شود.

وصیت نامه خودنوشت نیز به وصیت نامه ای گفته می شود که دارای تاریخ روز و ماه و سال است، موصی (وصیت کننده) آن را با خط خود نوشته باشد و به امضا برساند و در غیر این صورت وصیت نامه فاقد اعتبار است.

وصیت نامه سری را می توان به خط فرد یا دیگری نوشت اما در هر صورت باید امضای موصی را داشته باشد و فرد می تواند پس از نوشتن وصیت نامه آن را در صندوق امانات به امانت قرار دهد.

آنچه وصیت می شود، باید ارزش مالی و منفعت عقلایی داشته باشد و غیرمشروع نباشد بنابراین وصیت در خصوص مواد مخدر، مشروبات الکلی و امثال آن باطل است.

کسی که سواد ندارد، نمی تواند وصیت نامه خودنوشت و سری را بنویسد، البته کسانی که قادر به صحبت نیستند نیز از تنظیم وصیت نامه سری معذور هستند.

حال سوال این است که آیا میتوان وراث را از ارث محروم کرد؟ آیا موصی می تواند در وصیت نامه خودنوشت خود کسی را از ارث محروم کند؟

تقسیم ارث

ماده ۸۳۷ قانون مدنی پاسخ این سوال که « آیا می توان وراث را از ارث محروم کرد ؟ » را اینگونه داده است که :

  اگر کسی به موجب وصیت، یک یا چند نفر از ورثه خود را از ارث محروم کند، وصیت مزبور نافذ و معتبر نیست.

همچنین، ماده ۸۴۳ نیز به متوفی فقط امکان وصیت در مورد یک‌ سوم از مال خود را داده‌ است.

در حقیقت، وصیت‌کننده حق دارد به میزان یک سوم از اموال خود را وصیت کند و وصیت او نیز برای این میزان، صحیح و نافذ است.

چنانچه نسبت به بیشتر از این میزان وصیت کند، صحیح بودن چنین وصیتی به اجازه سایر ورثه بستگی دارد.

زیرا به استثنای یک سوم اموال، بقیه ترکه متعلق به ورثه است و شخص صاحب این اموال که همان وصیت‌کننده است، حق دخالت در آن‎ها را ندارد.

و اموال مزبور به طور طبیعی در اختیار همه ورثه قرار می‌گیرد تا طبق ضوابط و مقررات مربوط به ارث، میان آن‎ها تقسیم شود.

پس به طور کلی می توان گفت که در نظام حقوقی ایران، محرومیت از ارث فاقد اعتبار قانونی است.

حال ممکن است این سوال پیش آید که فرد برای اینکه یک یا چند نفر از وراث را از ارث محروم کند، می تواند در زمان حیات خود ارث خود را تقسیم کند؟

تقسیم ارث در زمان حیات

هر کس در زمان حیات خود می‌تواند درباره اموالش تصمیم بگیرد و همه یا بخشی از آن را به دیگری منتقل کند.

اما اینکه آیا می توان وراث را از ارث محروم کرد باید گفت که تقسیم ارث پس از فوت، تابع موازین قانونی مشخصی است که محرومیت از ارث در آن وجاهت قانونی ندارد.

به محض فوت، متوفی دیگر امکان انجام هیچ‌گونه اقدام حقوقی را ندارد و تشخیص وارث بودن یا نبودن افراد به عهده قانون است.

وصیت تملیکی چیست ؟

وصیت تملیکی عبارت است از اینکه کسی عین یا منفعتی از مال خود را برای زمان بعد از فوتش به دیگری به صورت رایگان می بخشد.

با این نوع وصیت، شخص می تواند تا حدودی تکلیف اموال خود را معین کند و به عنوان مثال، در مواردی اموال خود را برای استفاده در امور خیریه، تملیک کند.

آیا می توان کسی را با وصیت از ارث محروم کرد؟

وصیت عهدی چیست ؟

وصیت عهدی نیز عبارت است از اینکه شخصی یک یا چند نفر را برای انجام امر یا اموری یا تصرفات دیگری مأمور کند.

به عنوان مثال شخصی را وصی می کند تا بعد از مرگش، بدهی های او را پرداخت کند.

در وصیت عهدی شخصی که به موجب وصیت، به عنوان ولی بر صغیر یا بر کارهای دیگر انتخاب شده است را وصی می گویند.

وصیت بر مال غیر، باطل است

مال مورد وصیت باید قابلیت معامله و نقل و انتقال داشته باشد.

بر این اساس اموال عمومی و موقوفه نمی توانند مورد وصیت قرار گیرند.

همچنین آنچه وصیت می شود باید در مالکیت وصیت کننده باشد. بنابراین وصیت بر مال غیر، باطل است.